Τον περασμένο χρόνο έγιναν τα εγκαίνια του δεύτερου ψηλότερου ουρανοξύστη στον κόσμο , η επαναλειτουργία του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων και η ανακοίνωση αμέτρητων φουτουριστικών αστικών μεγα-έργων. Ωστόσο, ο κόσμος της αρχιτεκτονικής έχει, όλο και περισσότερο, αναγνωρίσει την αξία των τελείως ταπεινών αναζητήσεων.
Τον Μάρτιο, η πιο διάσημη διάκριση του κλάδου, το Pritzker Prize, απονεμήθηκε απροσδόκητα στον Ιάπωνα πρωτοπόρο στον τομέα της στέγασης Riken Yamamoto, ενώμικρό σχολείο στα προάστια της Αυστραλίας ονομάστηκε αργότερα το καλύτερο νέο κτίριο στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Αρχιτεκτονικής.
Έτσι, ενώ το 2025 θα είναι, όπως πάντα, ένα που θα γιορτάσει τα μεγάλα έργα υποδομής και τα επιτεύγματα της μηχανικής, τα σχέδια μικρότερης κλίμακας - και αυτά με γνήσια περιβαλλοντικά διαπιστευτήρια - μπορεί επίσης να βρεθούν στο παγκόσμιο προσκήνιο. Από καινοτόμα ξύλινα κτίρια σε ένα από τα μεγαλύτερα νέα αεροδρόμια της Ασίας, ακολουθούν 11 έργα που θα ανοίξουν τους επόμενους 12 μήνες.
Νέα Ψαραγορά του Σίδνεϊ, Σίδνεϊ
Η τρίτη μεγαλύτερη αγορά ψαριών στον κόσμο γίνεται ακόμη μεγαλύτερη.
Περισσότερα από οκτώ χρόνια αφότου η κυβέρνηση της Νέας Νότιας Ουαλίας ανακοίνωσε τη μετεγκατάσταση της ιστορικής ψαραγοράς του Σίδνεϊ —η οποία χρονολογείται από τη δεκαετία του 1870 αλλά βρίσκεται στη σημερινή της τοποθεσία από το 1966— το αστραφτερό νέο τετραώροφο κτίριο ανοίγει σε μια παρακείμενη τοποθεσία 3,6 εκταρίων .
Σχεδιασμένο από την 3XN Architects και την αυστραλιανή εταιρεία BVN (που υπόσχεται στους επισκέπτες μια «εμπειρία πολυαισθητηριακής αγοράς ψαριών»), η επανασχεδιασμένη εγκατάσταση εξισορροπεί την τουριστική υποδομή με τις λειτουργικές πραγματικότητες μιας λειτουργικής αγοράς χονδρικής. Τα logistics και οι λειτουργίες είναι κρυμμένα στο υπόγειο, ενώ στους επάνω ορόφους υπάρχει μια αίθουσα αγοράς για τους επισκέπτες και μια αίθουσα δημοπρασιών όπου οι εστιάτορες και οι έμποροι λιανικής κάνουν προσφορές για φρέσκα αλιεύματα καθώς φτάνουν μέσω ποντώνων.
Το έργο θα βοηθήσει επίσης στην αναζωογόνηση ενός βιομηχανικού τμήματος του λιμανιού με καταστήματα, εστιατόρια, έναν χώρο περιπάτου και ένα αστικό πάρκο, ενώ η χαρακτηριστική κυματιστή οροφή ολοκληρώνεται με 350 τριγωνικούς ηλιακούς συλλέκτες.
Grand Ring, Οσάκα
Από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο, η δεύτερη πόλη της Ιαπωνίας Οσάκα σχεδιάζει να υποδεχθεί περίπου 28 εκατομμύρια επισκέπτες στην Expo 2025, η οποία θα δει περίπου 40 χώρες να κατασκευάζουν ειδικά περίπτερα επί τόπου. Το κεντρικό στοιχείο, ωστόσο, είναι ο ίδιος ο χώρος: Το Grand Ring, μια συνεχής κυκλική ξύλινη κατασκευή, περιφέρειας άνω των 1,2 μιλίων, που θα ταξιδέψει τους επισκέπτες γύρω από την τεράστια τοποθεσία.
Οι χώροι της έκθεσης μπορούν να χρησιμεύσουν ως έκφραση του σχεδιαστικού ήθους του οικοδεσπότη τους. Όταν η Osaka φιλοξένησε για πρώτη φορά την Expo, το 1970, έχτισε μια τεράστια στέγη διαστημικού πλαισίου από τους πιο διάσημους Ιάπωνες αρχιτέκτονες της avant-garde της εποχής. Έτσι, σε μια εποχή όπου τα ξύλινα κτίρια προσφέρουν μια εναλλακτική λύση στο σκυρόδεμα έντασης άνθρακα, φαίνεται ταιριαστό ότι ο δημιουργός του Grand Ring, Sou Fujimoto, παρουσιάζει μια ξεκάθαρα ιαπωνική άποψη για την παγκόσμια τάση.
Χρησιμοποιώντας τοπικό ξύλο κέδρου και κυπαρισσιού (καθώς και σκωτσέζικου πεύκου), το όραμα του αρχιτέκτονα συνδυάζει τις σύγχρονες μεθόδους κατασκευής με τις ξύλινες αρθρώσεις που χρησιμοποιούνται παραδοσιακά σε ιαπωνικούς ναούς και ιερά. Σε σχεδόν 646.000 τετραγωνικά πόδια, θα είναι ένα από τα μεγαλύτερα ξύλινα κτίρια στον κόσμο. Αν και προορίζεται να είναι προσωρινό, υπάρχει συνεχής συζήτηση για το εάν — ή πώς — η δομή θα μπορούσε να διατηρηθεί.
Life and Mind Building, Οξφόρδη
Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης του Ηνωμένου Βασιλείου μπορεί να συνδέεται στενά με τη μεγάλη γοτθική αρχιτεκτονική, αλλά λειτουργεί επίσης σε ένα διαρκώς εξελισσόμενο χαρτοφυλάκιο σύγχρονων ακινήτων διάσπαρτων στην πόλη. Το τελευταίο από αυτά, ένα νέο κτίριο βιοεπιστημών 270.000 τετραγωνικών ποδιών, ολοκληρώνει το μεγαλύτερο κατασκευαστικό έργο που έχει αναληφθεί ποτέ στην μακραίωνη ιστορία του ιδρύματος.
Οι αρχές σχεδιασμού του Life and Mind Building αντικατοπτρίζουν μια ακαδημαϊκή αρχή: ότι η ένωση των τμημάτων πειραματικής ψυχολογίας, φυτοεπιστημών και ζωολογίας κάτω από μια στέγη θα ενθαρρύνει τη μεγαλύτερη συνεργασία και δέσμευση μεταξύ τους. Στο εσωτερικό, οι ευέλικτοι εργαστηριακοί χώροι καλύπτουν τις ανάγκες των διαφόρων ειδικοτήτων, ενώ μια δημόσια πλατεία προσφέρει την ευκαιρία για πιο περιστασιακές αλληλεπιδράσεις.
Παρά τις πολλές σύγχρονες πινελιές, η αμερικανική αρχιτεκτονική πρακτική πίσω από το έργο, το NBBJ, υπογραμμίζει την αρχιτεκτονική κληρονομιά του πανεπιστημίου μέσα από πέτρινες προσόψεις και προβαλλόμενα στηρίγματα που παράγουν αυτό που αποκαλεί μια «διαχρονική αλλά αναγνωρίσιμη εμφάνιση».
Καναδικό Σχολείο, Cholula
Η οργανική αρχιτεκτονική συχνά φημίζεται για την ανάμειξη (ή ακόμα και την πλήρη εξαφάνιση) στο τοπίο, αφήνοντας όσο το δυνατόν λιγότερα ίχνη στο περιβάλλον. Ίσως δεν υπάρχει καλύτερο παράδειγμα μεταξύ των νέων εγκαινίων φέτος από το καναδικό σχολείο της αρχιτεκτονικής Sordo Madaleno στην Cholula του Μεξικού.
Η γαλήνια πανεπιστημιούπολη κοιτάζει την τοπογραφία της περιοχής για έμπνευση - συγκεκριμένα μια κοντινή προ-ισπανική πυραμίδα και το ηφαίστειο Popocatépetl, το οποίο λειτουργεί ως δραματικό σκηνικό. Το σχολείο είναι διατεταγμένο γύρω από επτά κυκλικές κατασκευές που παίρνουν τη μορφή επικαλυπτόμενων λόφων, με τις αναβαθμίδες τους να παρέχουν χώρους πρασίνου για εξερεύνηση των μαθητών.
Ο Μεξικανός αρχιτέκτονας Fernando Sordo Madaleno, εγγονός του αείμνηστου ιδρυτή της εταιρείας Juan Sordo Madaleno, είπε σε μια δήλωση ότι εκτός από το ότι συνδυάζεται με το περιβάλλον, «το ίδιο το κτίριο γίνεται μέρος της παιδικής χαράς».
Διεθνές Αεροδρόμιο Techo, Πνομ Πενχ
Η Καμπότζη αντικαθιστά το διεθνές αεροδρόμιο της πρωτεύουσάς της Πνομ Πενχ με ένα που μπορεί να εξυπηρετήσει έξι φορές περισσότερους επισκέπτες. Μέρος της φιλόδοξης προσπάθειας της χώρας να ενισχύσει τους τουριστικούς αριθμούς και να γίνει περιφερειακός κόμβος αερομεταφορών, η αρχική χωρητικότητα του νέου διεθνούς αεροδρομίου Techo των 13 εκατομμυρίων ετησίων επιβατών θα ανέλθει τελικά στα 30 εκατομμύρια.
Το κτίριο του τερματικού σταθμού, που βρίσκεται 12 μίλια νότια του κέντρου της πόλης, θα είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Νοτιοανατολικής Ασίας. Τα σχέδια για την παραγωγή ενέργειας μέσω ενός επιτόπιου ηλιακού πάρκου το τοποθετούν μεταξύ των πιο πράσινων στον κόσμο, σύμφωνα με τους αρχιτέκτονες Foster + Partners.
Με μια μορφή εμπνευσμένη από τον παραδοσιακό σχεδιασμό της Καμπότζης, η κύρια οροφή του τερματικού σταθμού υποστηρίζεται από μια σειρά από "δέντρα" από δομική ξυλεία (τα αληθινά δέντρα θα υψωθούν επίσης μέσα από ένα μεγάλο κεντρικό κενό). Οι ψηφιακές αποδόσεις δείχνουν το δικτυωτό ατσάλινο κέλυφος της κατασκευής να φιλτράρει το φως της ημέρας και να φωτίζει ένα εσωτερικό γεμάτο τροπικό πράσινο, ενώ οι επιβάτες θα φτάσουν στις πύλες τους μέσω δύο πτερυγίων σε σχήμα αεροτομής.
Ανακατασκευή του Νότιου Σταθμού, Βοστώνη
Μια σημαντική επέκταση του South Station της Βοστώνης, του πιο πολυσύχναστου κόμβου επίγειων μεταφορών στη Νέα Αγγλία, ολοκληρώνεται φέτος. Με την ολοκλήρωση, το έργο ανάπλασης θα έχει αυξήσει τη χωρητικότητα του τερματικού σταθμού λεωφορείων και τρένων κατά 50% και 70%, αντίστοιχα.
Αρχιτεκτονικά, η πρόκληση που αντιμετώπιζε η αμερικανική εταιρεία Pelli Clarke & Partners δεν ήταν μόνο να επαναλάβει την περιοχή του κόμβου και να υψώσει έναν ουρανοξύστη 51 ορόφων από πάνω του, αλλά να σεβαστεί το αρχικό κτίριο του σταθμού Classical Revival. Περιλαμβάνεται στο Εθνικό Μητρώο Ιστορικών Τόπων των ΗΠΑ και βρίσκεται εκεί από το 1899.
Η αντίθεση που προέκυψε - μεταξύ του αστραφτερού γυαλιού και της ξεπερασμένης πέτρας - θα ήταν πάντα έντονη. Αλλά η απαλή, γλυπτική μορφή του πύργου επιδιώκει να συμπληρώσει το ιστορικό αντίστοιχό του. Εν τω μεταξύ, η διευρυμένη, τοξωτή αυλή προσφέρει στους επισκέπτες μια πιο μεγαλειώδη άφιξη στην πόλη.
Goethe-Institut, Ντακάρ
Ο πρώτος Αφρικανός νικητής του βραβείου Pritzker, ενός βραβείου που ονομάστηκε «Νόμπελ αρχιτεκτονικής», ο Francis Kéré χρησιμοποιεί το παγκόσμιο προφίλ του για να μεταμορφώσει το δομημένο περιβάλλον στην πατρίδα του.
Ο αρχιτέκτονας της Burkinabè είναι ένας μακροχρόνιος πρωταθλητής του «δημοτικού» σχεδιασμού, ο οποίος προσβλέπει στα παραδοσιακά οικοδομικά υλικά και τις τεχνικές κατασκευής. Και το όραμά του για το νέο σενεγαλέζικο παράρτημα του Goethe-Institut, του γερμανικού κέντρου πολιτιστικών ανταλλαγών, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Οι απαλές καμπύλες του κτιρίου των 18.300 τετραγωνικών ποδιών σχεδιάστηκαν για να αντικατοπτρίζουν το περίγραμμα των γύρω θόλων. Κατασκευάστηκε κυρίως από τούβλα τοπικής προέλευσης, τα οποία είναι κατασκευασμένα από συμπαγές χώμα και διατεταγμένα σε σχηματισμούς δικτυωτού για να ενθαρρύνουν τον φυσικό αερισμό.
Μιλώντας στο CNN το 2022, ο Kéré εξήγησε τη σημασία των τοπικών υλικών, λέγοντας: «Όσο περισσότερα… χρησιμοποιείτε, τόσο καλύτερα μπορείτε να προωθήσετε την τοπική οικονομία και να (χτίσετε) την τοπική γνώση, κάτι που κάνει επίσης τους ανθρώπους περήφανους».
Urban Glen, Hangzhou
Περισσότερο από μια δεκαετία αφότου άνοιξε τα κεντρικά γραφεία CCTV στο Πεκίνο για να γίνει, αναμφισβήτητα, το πιο γνωστό σύγχρονο κτίριο της Κίνας, ο συν-σχεδιαστής του Ole Scheeren συνεχίζει να αφήνει το αποτύπωμά του στην κομητεία. Το γραφείο του Γερμανού αρχιτέκτονα, Büro Ole Scheeren, έχει επί του παρόντος μεγάλα έργα σε εξέλιξη σε διάφορες κινεζικές πόλεις, από το Shenzhen έως το Nanjing.
Μεταξύ των πιο εντυπωσιακών είναι το Urban Glen, ένα ζευγάρι δραματικά κλιμακωτούς πύργους που περιέχουν σχεδόν 900.000 τετραγωνικά πόδια γραφείων, ξενοδοχείων και χώρων αναψυχής στην ανατολική πόλη Hangzhou. Όπως οι λόφοι που περιβάλλουν το Hangzhou στις τρεις πλευρές, οι δύο τόμοι - ο ένας από τους οποίους στεγάζει ένα ξενοδοχείο Rosewood - φαίνεται να καταρρακώνεται σε μια ανθρωπογενή κοιλάδα με ταράτσες, καταστήματα και δημόσια έργα τέχνης.
Μετρό Ριάντ, Ριάντ
Στη δεκα
ετία του 2020 η Σαουδική Αραβία ανακοινώνει ένα πλήθος αρχιτεκτονικών εγχειρημάτων μεγάλης κλίμακας - και συχνά βομβιστικές -, από μια νέα πόλη διατεταγμένη σε μια γραμμή σε έναν ουρανοξύστη σε σχήμα κύβου που θα γίνει μια από τις μεγαλύτερες κτισμένες κατασκευές στον κόσμο. Αλλά τα σχέδια να κληροδοτήσουν την πρωτεύουσα Ριάντ με ένα πολύ αναγκαίο σύστημα μετρό χρονολογούνται περισσότερο από μια δεκαετία.
Αποτελούμενο από έξι γραμμές, το τεράστιο δίκτυο πρόκειται να αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας της πόλης, με ημερήσια χωρητικότητα 3,6 εκατομμυρίων επιβατών. Πάνω από το έδαφος, οι σταθμοί του μετρό γίνονται οπτικά θεάματα, με τους Zaha Hadid Architects και τη γερμανική εταιρεία Gerber Architekten μεταξύ των ξένων εταιρειών υψηλού προφίλ που προσκλήθηκαν να σχεδιάσουν μερικούς από τους 85 σταθμούς.
Ενώ το έργο εγκαινιάστηκε τον Νοέμβριο και πολλές από τις γραμμές τέθηκαν σε λειτουργία τον περασμένο μήνα, το έργο δεν θα ολοκληρωθεί μέχρι το νέο έτος. Ίσως ο πιο αξιοσημείωτος σταθμός που έχει ανοίξει ακόμα είναι ο περίφημος νορβηγικός οίκος Snøhetta's Qasr Al Hokm — ο εντυπωσιακός ανοξείδωτος θόλος του που προσφέρει σκιά και διοχετεύει φυσικό φως στο εσωτερικό του σπηλαίου.
Skypark Business Center, Λουξεμβούργο
Η Ευρώπη συνεχίζει να πιέζει τα όρια της ξύλινης κατασκευής, με τη Γαλλία να απαιτεί πλέον όλα τα νέα δημόσια κτίρια να περιλαμβάνουν τουλάχιστον 50% ξυλεία. Το γειτονικό Λουξεμβούργο, εν τω μεταξύ, πρόκειται σύντομα να υποδεχθεί ένα από τα μεγαλύτερα υβριδικά ξύλινα κτίρια της ηπείρου μέχρι σήμερα: το Skypark Business Center.
Τοποθετημένο σε περισσότερα από 844.000 τετραγωνικά πόδια επιφάνειας δαπέδου, κατασκευάστηκε χρησιμοποιώντας πάνω από 542.000 κυβικά πόδια ξυλείας - αρκετά για να γεμίσουν έξι πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων - ενώ η πρόσοψη του χαλκού είναι κατασκευασμένη από 80% ανακυκλωμένο μέταλλο.
Με τις απαλά στρογγυλεμένες άκρες του, το μοναδικό σχήμα της κατασκευής μπορεί να γίνει κατανοητό ως δύο εναλλασσόμενες, ζιγκ-ζαγκ λωρίδες που διασχίζουν η μία την άλλη κατά μήκος της τοποθεσίας. Οι διάφορες διασταυρώσεις τους δημιουργούν μια σειρά από αυλές και χώρους στέγης, με τους ενοίκους του κτιρίου να μην απέχουν ποτέ περισσότερο από 50 μέτρα (164 πόδια) από μια πράσινη βεράντα, σύμφωνα με τους αρχιτέκτονες BIG.
Το κτίριο, η πρώτη φάση του οποίου ολοκληρώνεται τον Φεβρουάριο, περιλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό χώρους γραφείων, εκτός από καταστήματα και ένα ξενοδοχείο. Ωστόσο, οι αυλές στο επίπεδο του εδάφους θα είναι ανοιχτές για τους περαστικούς — και τους λάτρεις των αεροπλάνων, οι οποίοι μπορούν να απολαύσουν τη θέα στο παρακείμενο αεροδρόμιο του Λουξεμβούργου.
Γέφυρα Danjiang, Ταϊπέι
Για σχεδόν εννέα χρόνια, η εταιρεία της αείμνηστης Zaha Hadid συνέχισε την κληρονομιά της, παράγοντας δεκάδες νέα σχέδια που διοχετεύουν το ήθος και την ταυτότητα ενός αρχιτέκτονα που ονομάστηκε « Βασίλισσα της Καμπύλης ». Αλλά η γέφυρα Danjiang, στην Ταϊβάν, ανακοινώθηκε το 2015 - το έτος πριν από το θάνατο της Hadid - που σημαίνει ότι θα είναι ένα από τα τελευταία έργα που θα πραγματοποιηθούν και τα οποία επέβλεπε προσωπικά.
Η κατασκευή μήκους 3.018 ποδιών θα συνδέει τέσσερις μεγάλους αυτοκινητόδρομους πάνω από τις εκβολές του ποταμού Ταμσούι, που διασχίζει την πρωτεύουσα της Ταϊβάν, την Ταϊπέι. Διαθέτει ένα εκπληκτικά λεπτό προφίλ, με ολόκληρη τη δομή να υποστηρίζεται από έναν μόνο ιστό από σκυρόδεμα (το οποίο στην περιγραφή του έργου της εταιρείας λέει ότι «ελαχιστοποιεί» την «οπτική επίδραση» της γέφυρας στο περιβάλλον της). Ωστόσο, θα γίνει η μεγαλύτερη ασύμμετρη καλωδιωτή γέφυρα μονού ιστού στον κόσμο όταν ανοίξει αργότερα φέτος.
Είναι ένα σημάδι της μοναδικής αισθητικής του αρχιτέκτονα ότι, ακόμη και με ένα μόνο ιστό για παιχνίδι, οι στρογγυλεμένες άκρες και η απαλά στρεβλή μορφή του εξακολουθούν να είναι, κατά κάποιο τρόπο, η υπογραφή της Χαντίντ.
Σχόλια