Ολοι τα τρώμε - υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα όπως η κατεψυγμένη πίτσα και τα έτοιμα γεύματα κάνουν την πολυάσχολη ζωή μας πολύ πιο εύκολη. Εκτός αυτού, είναι απλά νόστιμα - ποιος δεν είναι επιρρεπής σε χοτ ντογκ, λουκάνικα, μπιφτέκια, τηγανιτές πατάτες, σόδες, μπισκότα, κέικ, καραμέλες, ντόνατς και παγωτό, για να αναφέρουμε μόνο μερικά;
Ωστόσο, εάν περισσότερο από το 20% της ημερήσιας πρόσληψης θερμίδων μας είναι υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, μπορεί να αυξηθεί ο κίνδυνος για γνωστική εξασθένηση, σύμφωνα με μια νέα μελέτη
Αυτή η ποσότητα θα ισοδυναμούσε με περίπου 400 θερμίδες την ημέρα σε μια δίαιτα 2.000 θερμίδων την ημέρα. Για σύγκριση, μια μικρή παραγγελία πατάτες και κανονικό τσίσμπουργκερ από τα McDonald’s περιέχει συνολικά 530 θερμίδες.
Το τμήμα του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην εκτελεστική λειτουργία - η ικανότητα επεξεργασίας πληροφοριών και λήψης αποφάσεων - δέχεται το μεγαλύτερο πλήγμα, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα στο JAMA Neurology.
Σύμφωνα με τα όσα διαπίστωσε η μελέτη, στην πραγματικότητα, οι άνδρες και οι γυναίκες που έτρωγαν τα περισσότερα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα είχαν 28% ταχύτερο ρυθμό γνωστικής έκπτωσης σε παγκόσμιο επίπεδο και 25% ταχύτερο ρυθμό μείωσης της εκτελεστικής λειτουργίας σε σύγκριση με άτομα που έτρωγαν τη λιγότερη ποσότητα υπερβολικά επεξεργασμένων τροφίμων,
«Αν και αυτή είναι μια μελέτη συσχέτισης, που δεν έχει σχεδιαστεί για να αποδείξει την αιτία και το αποτέλεσμα, υπάρχει ένας αριθμός ή στοιχεία που ενισχύουν την πρόταση ότι κάποια επιτάχυνση της γνωστικής φθοράς μπορεί να αποδοθεί σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα», δήλωσε ο δρ. Ντέιβιντ Κατζ, ειδικός στο προληπτική ιατρική και διατροφή, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
«Το μέγεθος του δείγματος είναι σημαντικό και η παρακολούθηση εκτεταμένη. Αν και δεν υπάρχουν αποδείξεις, το αποτέλεσμα είναι αρκετά ”ισχυρό” ώστε να συμπεράνουμε ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα είναι πιθανώς κακά για τον εγκέφαλό μας».
Ωστόσο, υπήρξε μια ενδιαφέρουσα ανατροπή. Εάν η ποιότητα της συνολικής διατροφής είναι υψηλή - που σημαίνει ότι το άτομο έτρωγε επίσης πολλά μη επεξεργασμένα, ολόκληρα φρούτα και λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και υγιεινές πηγές πρωτεΐνης - η συσχέτιση μεταξύ των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και της γνωστικής έκπτωσης εξαφανίζεται, σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Κατζ.
«Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα μειώνουν την ποιότητα της καθημερινής μας δίαιτας και επομένως το να καταναλώνουμε πολλά καθημερινά αποτελεί έναν δείκτη κακής ποιότητας διατροφής στις περισσότερες περιπτώσεις», συμπλήρωσε ο ίδιος. «Όσο φαίνεται άτυπο, προφανώς κάποιοι από τους συμμετέχοντες το κατάφεραν. Και όταν η ποιότητα της διατροφής ήταν υψηλή, η παρατηρούμενη συσχέτιση μεταξύ των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και της εγκεφαλικής λειτουργίας μειώθηκε».
Είναι πολλές οι θερμίδες
Η μελέτη, που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα στο Διεθνές Συνέδριο της Ένωσης Αλτσχάιμερ του 2022 στο Σαν Ντιέγκο, παρακολούθησε περισσότερους από 10.000 Βραζιλιάνους για έως και 10 χρόνια. Λίγο περισσότεροι από τους μισούς από τους συμμετέχοντες στη μελέτη ήταν γυναίκες, λευκές ή με κολεγιακή εκπαίδευση, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας ήταν 51.
Στην αρχή και στο τέλος της μελέτης πραγματοποιήθηκαν γνωστικές δοκιμές κι οι συμμετέχοντες ερωτήθηκαν για την διατροφή τους.
Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα ορίζονται ως «βιομηχανικές συνθέσεις ουσιών τροφίμων (έλαια, λίπη, σάκχαρα, άμυλο και προϊόντα απομόνωσης πρωτεΐνης) που περιέχουν ελάχιστα ή καθόλου ολόκληρα τρόφιμα και συνήθως περιλαμβάνουν αρώματα, χρωστικές, γαλακτωματοποιητές και άλλα ”πλαστικά” πρόσθετα», σύμφωνα με τη μελέτη.
«Οι άνθρωποι που κατανάλωναν περισσότερο από το 20% των ημερήσιων θερμίδων από επεξεργασμένα τρόφιμα είχαν 28% ταχύτερη μείωση της παγκόσμιας γνωστικής ικανότητας και 25% ταχύτερη μείωση της εκτελεστικής λειτουργίας σε σύγκριση με άτομα που έτρωγαν λιγότερο από 20%,» δήλωσε επίσης η συν-συγγραφέας της μελέτης Ναταλία Κονκάλβες,ερευνήτρια στο τμήμα παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο.
Εκτός από τον αντίκτυπο στη γνωστική λειτουργία, τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα είναι ήδη γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας, (προκαλούν) προβλήματα στην καρδιά και το κυκλοφορικό, διαβήτη, καρκίνο και μικρότερη διάρκειας ζωής.
Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έχουν συνήθως υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, αλάτι και λίπος, τα οποία προάγουν τη φλεγμονή σε όλο το σώμα, η οποία είναι «ίσως η πιο σημαντική απειλή για την υγιή γήρανση στο σώμα και τον εγκέφαλο», δήλωσε ο δρ. Ρούντι Τάνζι, καθηγητής νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και διευθυντής της ερευνητικής μονάδας γενετικής και γήρανσης στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης στη Βοστώνη, ο οποίος, ωστόσο, δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε να μας συμβεί αυτό; Εάν συμπεριλάβουμε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα στη διατροφή μας, ας προσπαθήσουμε να τρώμε επίσης υψηλής ποιότητας, ολόκληρα τρόφιμα, όπως φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως.
Ένας εύκολος τρόπος για να διασφαλίσουμε την ποιότητα της διατροφής μας είναι να μαγειρεύουμε και να προετοιμάζουμε το φαγητό μας. Αξίζει τον κόπο γιατί θα προστατεύσουμε την καρδιά και τον εγκέφαλό μας από την άνοια ή τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Σχόλια