Η χρονιά που κλείνει δεν ήταν, παρά τις μεγάλες οικονομικές δυσκολίες, μια εκδοτικά φτωχή χρονιά τόσο ως προς την ελληνική λογοτεχνική παραγωγή όσο και ως προς τις λογοτεχνικές μεταφράσεις. Από τα λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν κατά τη διάρκεια του 2016, διαλέγουμε μια δεκάδα ανάμεσα στα καλύτερα: τέσσερα μυθιστορήματα και μια συλλογή διηγημάτων από την Ελλάδα και τέσσερα μυθιστορήματα και μια προσωπική μαρτυρία από την Αυστραλία, την Αμερική, την Αγγλία και την Κολομβία.
Αρχή, όπως μεταδίδει η Ημερησία, με το μυθιστόρημα του Αλέξη Πανσέληνου «Η κρυφή πόρτα» (Μεταίχμιο), που έχει ως τοπίο του την Αθήνα της κρίσης. Τα ρημαγμένα εισοδήματα, τα κλειστά μαγαζιά, οι καθημερινές συγκρούσεις της αστυνομίας με τους αντιεξουσιαστές στα Εξάρχεια, η βαθμιαία κατάρρευση της πόλης και οι ερειπωμένες ατομικές φιλοδοξίες θα συναντηθούν αίφνης με έναν θεάρεστο έρωτα. Ένας έρωτας, παρόλα αυτά, που αντί να ανακουφίσει τον ήρωα από την οικονομική μιζέρια και τη μοναξιά, θα τον οδηγήσει σ' ένα σκηνικό αρχαίας τραγωδίας.
Με το μυθιστόρημά του «Υπουργός νύχτας» (εκδόσεις Πατάκη) ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης θα ξεδιπλώσει μέσα από την περιπέτεια του ιδιόρρυθμου πρωταγωνιστή του την Ελλάδα σε μακροσκοπικό μέγεθος. Η δημόσια διαφθορά, η πολιτική αναξιοπιστία, το ανεξέλεγκτο, χοντρό χρήμα της επαρχίας και το οργανωμένο έγκλημα των μεγάλων αστικών κέντρων δεν είναι προϊόντα της κρίσης, που δεν ξεμυτίζει παρά μόνον παρεμπιπτόντως στη δράση, αλλά τα συμπτώματα μιας παρατεταμένης παθολογίας η οποία δεν έχει πάψει να δίνει το παρών παντού τριγύρω μας.
Το «Σκούρο γκρι σχεδόν μαύρο» (εκδόσεις Πατάκη) της Ελένης Γιαννακάκη αποτελεί έναν παρατεταμένο μυθιστορηματικό μονόλογο μέσα από τον οποίο μια γυναίκα προσπαθεί να αντισταθεί στα συμπτώματα της εκφυλιστικής νόσου του Αλτσχάιμερ. Η ηρωίδα δεν θα αποφύγει στο τέλος την κατάρρευση, στο μεταξύ, όμως, θα προλάβει να κάνει τον απολογισμό της ζωής της (όσο πικρός κι αν είναι) και να κερδίσει την ελευθερία της.
Και από τη νόσο του Αλτσχάιμερ στην Αφρική του τέλους του 19ου αιώνα με το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μοδινού «Εκουατόρια» (εκδόσεις Καστανιώτη), όπου μια ομάδα Ευρωπαίων, Αιγυπτίων και Σουδανών θα οικοδομήσει μετά από πλήθος περιπέτειες μιαν ουτοπική πολιτεία, προσπαθώντας να παντρέψει το πρωτόγονο περιβάλλον των ντόπιων με τις επιστημονικές έγνοιες των Ευρωπαίων.
Τέλος, με τη συλλογή διηγημάτων του «Γραφικός χαρακτήρας» (Μεταίχμιο) ο Νίκος Παναγιωτόπουλος θα ανατρέξει στα παιδικά και τα εφηβικά του χρόνια. Δυο αγόρια που τσακώνονται αδιάκοπα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 στο πατρικό τους στο Χαλάνδρι, λαχταρίζοντας κάθε τόσο τους γονείς τους, ο πατέρας τους που δουλεύει ως ταχυδρομικός υπάλληλος του ΟΤΕ, η μάνα που υπεραγαπά και ταυτοχρόνως καταπιέζει τα παιδιά της.
Και από την προδικτατορική Αθήνα στην Τασμανία των μέσων του 19ου αιώνα όπου θα μας μεταφέρει ο Αυστραλός συγγραφέας Ρίτσαρντ Φλάναγκαν με το μυθιστόρημά του «Απουσία» (μετάφραση Γιώργος Μπλάνας, εκδόσεις Ψυχογιός). Ένα βιβλίο στο οποίο θα πρωταγωνιστήσουν τα πιο διαφορετικά γεγονότα και πρόσωπα: μια απομακρυσμένη από τον κόσμο αποικία καταδίκων, η εξαφάνιση δύο καραβιών στον Αρκτικό Κύκλο, μια σκοτεινή ιστορία περί κανιβαλισμού και μια νεαρή ηθοποιός που βγάζει τον Κάρολο Ντίκενς από τη συγγραφική μοναξιά του.
Στο μυθιστόρημά του «Ημέρα ανεξαρτησίας» (μετάφραση Θωμάς Σκάσσης, εκδόσεις Πατάκη) ο Αμερικανός συγγραφέας Ρίτσαρντ Φορντ θα ξετυλίξει τη ζωή ενός αθλητικογράφου που θα εγκαταλείψει τη δημοσιογραφική του καριέρα, αρχίζοντας να πουλάει αυτοκίνητα στο Νιού Τζέρζι.
Η συναρπαστική περιπέτεια της ατομικής ύπαρξης από έναν μυθιστοριογράφο που ξέρει πώς να προβάλει και τις πιο εσωστρεφείς καταστάσεις στον πολυεπίπεδο κοινωνικό καμβά της Αμερικής. Παραμένουμε στην Αμερική, με το μυθιστόρημα του Τζέιμς Ελρόι «Perfidia. Ο κύκλος της προδοσίας» (μετάφραση Ανδρέας Αποστολίδης, Κλειδάριθμος). Ο Ελρόι μιλάει εδώ για τον τόπο της γέννησής του, το Λος 'Αντζελες, που αντανακλά με την πολυκινητικότητα και την πολυανθρωπία του όχι μόνο τη βία της οικονομικής εξουσίας, αλλά και την απέραντη έκταση της δημόσιας και της ιδιωτικής διαφθοράς.
Περνώντας στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού και στην Αγγλία, θα συναντήσουμε το μυθιστόρημα του Τζόναθαν Κόου «Αριθμός 11» (μετάφραση 'Αλκηστις Τριμπέρη, Πόλις), που συνδέεται με το πολυδιαβασμένο «Τι ωραίο πλιάτσικο!» και καταπιάνεται όχι μόνο με την καθημερινή ζωή (αγαπημένο θέμα του Κόου), αλλά και με τη σχέση πολιτικής και κωμωδίας, ξέροντας πώς να τινάξει στον αέρα την πολιτική, αλλά και πώς να μας ιντριγκάρει με τους πανέξυπνα σχεδιασμένους χαρακτήρες του.
Και ο κύκλος θα κλείσει με μια προσωπική μαρτυρία από την Κολομβία, που δεν έχει να ζηλέψει το παραμικρό από μυθιστόρημα: Χουάν Πάμπλο Εσκομπάρ «Πάμπλο Εσκομπάρ, ο πατέρας μου» (μετάφραση Μαρία Παλαιολόγου, Μίνωας). Η ιστορία του διαβόητου εμπόρου ναρκωτικών της Λατινικής Αμερικής ειπωμένη από τον γιο του, που παρουσιάζει τον πατέρα του χωρίς το παραμικρό φτιασίδι: εξουσιομανής, εκβιαστής, υπεύθυνος για τον θάνατο αμέτρητων ανθρώπων, αλλά και απροσδόκητα τρυφερός για την οικογένεια του. Ένας μύθος του σύγχρονου εγκλήματος.
Σχόλια