«Κοιμάμαι στη Ρωσία, αλλά ζω σε όλο τον κόσμο», είπε πριν από λίγο καιρό ο Εντουαρντ Σνόουντεν καθώς γευμάτιζε με τον δημοσιογράφο Αλαν Ρούσμπριντγκερ των Financial Times στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου στη Μόσχα. Τρία χρόνια νωρίτερα, είχε φύγει από το γραφείο του στην Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (ΝSA) παίρνοντας μαζί του 1,7 εκατ. απόρρητα έγγραφα που αποδείκνυαν (μεταξύ άλλων) ότι δεν υπάρχει τίποτα και κανείς που δεν παρακολουθείται στον 21ο αιώνα. Αυτόματα έγινε ο υπ’ αριθμόν ένα καταζητούμενος των ΗΠΑ και ένας από τους πλέον αναγνωρίσιμους ανθρώπους στον πλανήτη. Αργά ή γρήγορα, η ζωή του θα γυριζόταν σε ταινία: το «Snowden», σε σκηνοθεσία Ολιβερ Στόουν, προβάλλεται από τις 3 Νοεμβρίου στη χώρα μας.
Ο Σνόουντεν συνάντησε τον δημοσιογράφο Γκλεν Γκρίνγουολντ το 2013 στο Χονγκ Κονγκ, με τον τελευταίο να δημοσιεύει το πρώτο κύμα των αποκαλύψεων στην εφημερίδα Guardian. Στη συνέχεια, όπως μεταδίδει η Καθημερινή, ο 30χρονος τότε Αμερικανός πέταξε για τη Μόσχα και έμεινε επί 39 μέρες στο αεροδρόμιο Sheremetyevo, διαβάζοντας το «Εγκλημα και τιμωρία» και μαθαίνοντας τη ρωσική αλφάβητο, μέχρι που τελικά του χορηγήθηκε άσυλο: ο Πούτιν τον χαρακτήρισε «ένα χριστουγεννιάτικο δώρο που δεν ήθελα». Από τότε ζει εκεί. Πού ακριβώς, για ευνόητους λόγους, δεν γνωρίζει κανείς.Ο ίδιος έχει πει ότι η ζωή του είναι απλή. Πηγαίνει για ψώνια, χρησιμοποιεί το μετρό και σπάνια κάποιος τον αναγνωρίζει. Διακριτικά, κοντά του, βρίσκεται πάντα ένας σωματοφύλακας. Πλέον νιώθει άνετα, συναντιέται συχνότερα με ανθρώπους, έχει μάθει να παραγγέλνει φαγητό στα ρωσικά, ενώ μαζί του ζει και η κοπέλα του, Λίντσεϊ Μιλς, με την οποία συζούσε πριν φύγει από την Αμερική. Η Μιλς διατηρεί και ένα προσωπικό blog (lsjourney.com) στο οποίο πρόσφατα ανέβασε μια φωτογραφία αγκαλιά με τον περιβόητο σύντροφό της, με φόντο μια θάλασσα που θα μπορούσε να είναι οπουδήποτε.
Η ίδια πάντως ταξιδεύει ελεύθερα σε όλο τον κόσμο και μάλιστα βρέθηκε ακόμα και στη σκηνή των Οσκαρ το 2015, δίπλα στη Λόρα Πόιτρας και τον Γκρίνγουολντ, όταν παρέλαβαν το βραβείο για το ντοκιμαντέρ με τίτλο Citizenfour που κατέγραφε από την πρώτη στιγμή την περιπέτεια του Σνόουντεν. Την ίδια περίοδο γινόταν παγκόσμια επιτυχία το συγκλονιστικό χρονικό του Λουκ Χάρντινγκ Φάκελος Σνόουντεν (εκδ. Καστανιώτη), ένα από τα δεκάδες βιβλία με απόψεις και πληροφορίες που γράφτηκαν για το θέμα αυτά τα χρόνια.
Ο κατάσκοπος είναι online
Πριν από έναν χρόνο, ο Σνόουντεν εμφανίστηκε στο Twitter. Μέσα σε μισή ώρα είχε 30.000 ακολούθους. Σήμερα έχει φτάσει τα 2,5 εκατομμύρια. Ο ίδιος ακολουθεί μόνο έναν: την NSA. Οπως παρατήρησε το Quartz, αναλύοντας τις ώρες που είναι online, ακολουθεί το ρωσικό και όχι το αμερικανικό ωράριο και πιθανότατα πέφτει για ύπνο κατά τη 1 το βράδυ και ξυπνάει γύρω στις 9 π.μ. Δίνει συχνά συνεντεύξεις (ακόμα και ο Τζον Ολιβερ ταξίδεψε στη Μόσχα για να τον συναντήσει) και εκφωνεί ομιλίες μέσω βίντεο χρεώνοντας κάθε του εμφάνιση με (μίνιμουμ) 25.000 δολάρια. Αν μη τι άλλο, έχει λύσει το βιοποριστικό του πρόβλημα.
Ο πρώην διοικητής της CIA, Μάικλ Χέιντεν, σχολίασε πικρά ότι θα καταλήξει όπως «οι άλλοι αποστάτες που κατέφευγαν παλιά στη Σοβιετική Ενωση: απομονωμένοι, βαριεστημένοι, μοναχικοί, καταθλιπτικοί – και οι περισσότεροι από αυτούς έγιναν αλκοολικοί». Ο Σνόουντεν λέει, πάντως, ότι δεν έχει δοκιμάσει ποτέ του βότκα και ότι, ενώ «όλοι αναφέρονται στη Ρωσία σαν να είναι το χειρότερο μέρος στη Γη, εμένα μου φαίνεται μια χαρά». Ωστόσο ονειρεύεται να γυρίσει σπίτι. Θα του δώσει χάρη ο Ομπάμα λίγο πριν από την αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο; Το ελπίζει. Αλλά οι πιθανότητες είναι πολύ λίγες. Λογικά θα συνεχίσει τη ζωή αυτή του εξόριστου ακτιβιστή-επαναστάτη, με μια ποινή 30ετούς φυλάκισης να τον περιμένει πίσω στην πατρίδα. Μια ζωή που γεμίζει κινηματογραφικές αίθουσες, που πουλάει βιβλία και που, όπως ελπίζει ο ίδιος, ίσως κάνει τον κόσμο λίγο καλύτερο.
Σχόλια