Λαικισμός >> Οταν ο αγρότης της Νεμπράσκα κατανοεί (και λύνει) τα προβλήματα ενός πολύ σύνθετου κόσμου

Η δύναμη του λαϊκισμού


Το καλό είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι τόσο μεγάλη χώρα και το πολιτικό της σύστημα είναι τόσο σύνθετο, που δύσκολα εφαρμόζονται οι ριζοσπαστικές αλλαγές, σαν αυτές που αφρόνως εκστόμιζε στην προεκλογική του εκστρατεία ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για τις αλλαγές προς την προοδευτική κατεύθυνση.

Όπως γράφαμε και κατά την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα («Χαμένες προσδοκίες;» Καθημερινή 4.11.2008) «η πολιτική είναι σύνθετη και αργόσυρτη διαδικασία και η άσκησή της δεν γίνεται εν κενώ. Ορίζεται από πολλές παραμέτρους, ακόμη και από την πολιτική που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα. Η στροφή δεν μπορεί παρά να είναι αργή και προσεκτική. Οπως γνωρίζουν όλοι οι καπετάνιοι όσο μεγαλύτερο είναι το καράβι, τόσο πιο αργά στρίβει...» Και η Αμερική είναι πάρα πολύ μεγάλο καράβι. Το μεγαλύτερο που έχει γνωρίσει ποτέ ο κόσμος.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι τα μεγάλα καράβια κάνουν τεράστιους παφλασμούς, ακόμη και με το ελάχιστο στρίψιμο του τιμονιού. Ποιος πίστευε στις 7 Νοεμβρίου του 2000, όταν ζήσαμε το θρίλερ της Φλόριντα, ότι ο αφελής νεοεκλεγείς πρόεδρος Τζορτζ Τζούνιορ Μπους θα οδηγούσε τον κόσμο στο χάος του Ιράκ; Κι όμως -για να χρησιμοποιήσουμε το απλοϊκό λεξιλόγιο του νέου Αμερικανού προέδρου και στην επινίκια ομιλία του- έμοιαζε με «fantastic idea», «amazing project», «great thing» η σύλληψη των νεοσυντηρητικών για «εξαγωγή της Δημοκρατίας σε μια χώρα» (η οποία μάλιστα θα χρηματοδοτούσε με το δικό της πετρέλαιο την ανασυγκρότηση της) και θα ήταν υπόδειγμα για όλο τον μουσουλμανικό κόσμο, από το Μαρόκο μέχρι το Αφγανιστάν.

Μόνο που η πραγματικότητα αποδείχθηκε πολύ πιο σύνθετη, από την απλοϊκή σκέψη των Ντόναλντ Ράμσφελτ και Πολ Γουλφοβιτς, κι αντί για εξαγωγή της Δημοκρατίας στον μουσουλμανικό κόσμο, έχουμε τώρα εξαγωγή του ισλαμικού φονταμετανλισμού στην Δύση.

Το μεγάλο όπλο των λαϊκιστών είναι ότι απλοποιούν την σύνθετη πραγματικότητα σε συνθήματα κατανοητά από τον μέσο άνθρωπο. Όπως έγραψε ο αυστριακός συγγραφέας Καρλ Κράους «το μυστικό ενός δημαγωγού είναι να κατεβάσει τον εαυτό του στο επίπεδο της ανοησίας του κοινού του, ώστε να πιστέψουν ότι είναι τόσο έξυπνοι όσο αυτός». Αυτό λειτουργεί απείρως καλύτερα όταν ο δημαγωγός ήδη βρίσκεται στο επίπεδο της ανοησίας των μεσοδυτικών Πολιτειών των ΗΠΑ. Αυτό που υποσχέθηκε ο νεοεκλεγείς πρόεδρος και επανέλαβε στην πρωινή επινίκια ομιλία του είναι: «αυτό θέλω να κάνω για την χώρα. Έχει τεράστιες δυνατότητες. Έχω μάθει καλά αυτή τη χώρα. Τεράστιες δυνατότητες. Θα είναι ένα όμορφο πράγμα... Η Αμερική δεν θα συμβιβαστεί με τίποτε λιγότερο από το κάλλιστο.

Πρέπει να ανακτήσουμε την μοίρα της χώρας μας και να κάνουμε μεγάλα και τολμηρά όνειρα... Μέσα σε δέκα λεπτά είπε εικοσι δύο φορές την λέξη «Great» κι άλλες τόσες τις λέξεις «amazing», «best», «beautiful» κ.λπ. Όσο για την εξωτερική πολιτική το μήνυμα ήταν εξίσου απλοϊκό: «Θέλω να πω στην παγκόσμια κοινότητα ότι ενώ θα βάζουμε πάντα πρώτα τα αμερικανικά συμφέροντα θα συναλλασσόμαστε δίκαια με όλους», λες και οι προηγούμενοι έβαζαν τα συμφέροντα της Ζιμπάμπουε πρώτα, ή θα έλεγαν ότι αδικούν το υπόλοιπο κόσμο.

Η μεγάλη δύναμη του λαϊκισμού είναι ότι κάνει τα πράγματα λιανά που τα κατανοεί ακόμη και ο αγρότης της Νεμπράσκα. Αυτή είναι και η μεγάλη αδυναμία μετά την νίκη. Η σύνθετη πραγματικότητα πάντα βρίσκει τρόπο να εκδικηθεί· είτε αυτόν που την απλοποιεί σε βαθμό κατακρεούργησης της (όπως έγινε στην δική μας περίπτωση με την κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ), είτε δυστυχώς ολόκληρη την υφήλιο, όπως έγινε στην περίπτωση του Τζορτζ Τζούνιορ Μπους και φοβόμαστε ότι θα γίνει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό με τον Ντόναλντ Τραμπ...
πηγή