Το 1901 ο Παντελής Τσομπάνογλου από τη Νίγδη της Καππαδοκίας ανοίγει στην παλιά ψαραγορά της Κωνσταντινούπολης, στο Ουνκαπανί, ένα εστιατόριο που έμελλε να σημαδέψει τη ζωή της πόλης. Το «Pandeli» γρήγορα θα αποκτήσει φήμη μεταξύ των συγγραφέων, των ποιητών και των πολιτικών· αγαπημένο στέκι του Μουσταφά Κεμάλ, εκεί θα κάνει τις πρώτες ειρηνευτικές συνομιλίες με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο.
Παρά τη φήμη του, όμως, το εστιατόριο καταστράφηκε ολοσχερώς κατά τη διάρκεια των Σεπτεμβριανών του 1955.
«Φανερά προσβεβλημένος, και θυμωμένος, ο παππούς μου κλείστηκε στον εαυτό του», λέει σήμερα η Σοφία Τσομπάνογλου. Η εγγονή του ιδρυτή του «Pandeli», μιλώντας στην εφημερίδα Hürriyet, σημειώνει ότι ο πατέρας της εκείνη την εποχή, αν και ετοιμαζόταν να πάει στις ΗΠΑ για να συνεχίσει τις σπουδές του στην ιατρική, μεταπείστηκε από τον κυβερνήτη Κωνσταντινούπολης και έμεινε στην πόλη.
Εκτός από τον κυβερνήτη και άλλοι αξιωματούχοι (ανάμεσά τους οι πρώην πρωθυπουργοί Αντνάν Μεντερές και Τζελάλ Μπαγιάρ) υποστήριξαν την οικογένεια Τσομπάνογλου, και έτσι το εστιατόριο άνοιξε και πάλι στη σημερινή του θέση, μέσα στην Αγορά των Μπαχαρικών (γνωστή και ως Αιγυπτιακή Αγορά), στην περιοχή Εμινονού.
(Φωτ.: Flickr / Freddy Sherman)
Το 1964 το «Pandeli», με τα χαρακτηριστικά τιρκουάζ πλακάκια, γίνεται γνωστό και στο εξωτερικό για τις μοναδικές συνταγές και δημιουργίες του. Με τα χρόνια ανέρχεται σε ένα από τα πλέον γνωστά εμπορικά σήματα της Τουρκίας, το οποίο επισκέπτονται βασιλείς και κινηματογραφικοί σταρ της εποχής.
Ο Παντελής Τσομπάνογλου, σύμφωνα με τα λεγόμενα των απογόνων του, ήταν ένας άνθρωπος δραστήριος, εφευρετικός και με φαντασία, η οποία… γέννησε τους φημισμένους κουραμπιέδες με αμυγδαλόψιχα αντί για αλεύρι. Ο λόγος; Η απαγόρευση που υπήρχε στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου να χρησιμοποιούν αλεύρι. Όμως, επειδή οι πελάτες ήθελαν να φάνε τους πολύ νόστιμους κουραμπιέδες του Παντελή, εκείνος σκέφτηκε αντί για αλεύρι να χρησιμοποιήσει κοπανισμένο αμύγδαλο, πρώτης τάξεως βούτυρο και ζάχαρη!
Τα τελευταία χρόνια το «Pandeli» πέρασε σε μια φάση παρακμής. Οι τουριστικοί οδηγοί, αν και το ανέφεραν ως το πιο διάσημο εστιατόριο ολόκληρης της Τουρκίας, το περιέγραφαν ως γερασμένο, με υπερβολικά υψηλές τιμές. Οι εργασίες αποκατάστασης που έχουν ξεκινήσει στην Αγορά των Μπαχαρικών αποτέλεσαν το τελειωτικό χτύπημα. Εδώ και λίγο καιρό κατέβασε ρολά.Η γνωστή συγγραφέας και αρθρογράφος της Hürriyet Τζίλα Μπενμαγιόρ, σε εκτενές άρθρο της στην τουρκική εφημερίδα, εκφράζει την επιθυμία, αλλά και την αγωνία της, για το εάν και πότε θα ανοίξει ξανά. «Είμαστε από την Κωνσταντινούπολη, γεννηθήκαμε σε έναν από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς του κόσμου. Είναι καθήκον μας να συμβάλλουμε ώστε αυτός ο πολιτισμός να επιβιώσει. Έχοντας αυτό κατά νου, ξεπεράσαμε όλες τις δυσκολίες, ποτέ δεν κάναμε εμπορικές δοσοληψίες, ποτέ δεν θεωρήσαμε σωστό να φύγουμε από την αγορά των Μπαχαρικών για μία άλλη πιο μοντέρνα περιοχή», της λέει η Σοφία Τσομπάνογλου.
Στο όνομα της διατήρησης της ιστορίας, του πολιτισμού και των παραδόσεων, η εγγονή του ιδρυτή απευθύνει έκκληση και εκφράζει την ελπίδα ότι το εστιατόριο να αναγεννηθεί για άλλη μία φορά από τις στάχτες του.
πηγή
Σχόλια