Η ουτοπία της γεωπολιτικής απειλής της Ελλάδας
Του Γιάννη Μαντζίκου
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν κάποια ελάχιστα σημάδια αισιοδοξίας, η παραμονή της στην Ευρωζώνη κάθε άλλο παρά έχει εξασφαλιστεί. Ένα συχνό επιχείρημα των ηγητόρων της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας της χώρας κ. Νίκου Κοτζιά και Πάνου Καμμένου είναι το "γεωπολιτικό επιχείρημα", δηλαδή ότι ένα κράτος που αποτυγχάνει ή κοινώς καταρρέει ένα από τα λεγόμενα failed states (αποτυχημένα κράτη) αποτελεί απειλή για την διεθνή κοινότητα.
Πριν μπούμε στην ουσία του παραπάνω επιχειρήματος, ας δούμε ορισμένες λεπτομέρειες. Η παρατεταμένη αστάθεια της χώρας εντός του ευρώ προκαλεί σήμερα ίσως μεγαλύτερα προβλήματα στον "γεωπολιτικό" χάρτη από ό,τι μια ενδεχόμενη έξοδος από το ευρώ. Με άλλα λόγια, ένα εύθραυστο κράτος είναι μεγαλύτερη απειλή από ό,τι ένα αποτυχημένο. (Fragile versus failed state).
Πρώτα από όλα, η πολιτική αστάθεια σε συνδυασμό με τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού συνιστά το μεταναστευτικό (με μεγάλες ευθύνες και της Ε.Ε) μια βραδυφλεγή βόμβα. Επίσης αρκετές αναφορές έχουν γίνει ότι η χώρα είναι πέρασμα τζιχαντιστών. Κοινή συνισταμένη αυτών, είναι ότι μια χώρα με ημι-παράλυτη κρατική μηχανή είναι αρκετά ευάλωτη σε γεωπολιτικές απειλές. Αντιθέτως μια σπαρασσόμενη και κατεστραμμένη χώρα είναι λιγότερο ελκυστικός προορισμός για να μεταπηδήσουν μετανάστες σε άλλη χώρα της Ε.Ε και οι περαστικοί ή μη τζιχαντιστές να στήσουν επιχειρησιακά σχέδια. Βεβαίως κάποιοι μπορεί να ισχυριστούν ότι μια έξοδος θα είναι καλύτερη και γι' αυτόν τον λόγο. Κάθε άλλο όμως, μη ξεχνάμε ότι η Χρυσή Αυγή καραδοκεί αναμένοντας να στήσει ένα απολυταρχικό καθεστώς.
Όμως μια Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης τι θα αποτελούσε για την Δύση; Τι είδους απειλή; Είναι δύσκολο η Ελλάδα να γίνει επί μακρόν ένα κράτος φάντασμα τύπου Σομαλίας. Δεν υπάρχουν οι εθνοτικές και φυλετικές διαφορές για να γίνει κάτι τέτοιο. Το αποτυχημένο κράτος της Σομαλίας που για πολλά χρόνια και με ευθύνη ασφαλώς της Δύσης είχε αφεθεί στην τύχη του ήταν μικρότερη απειλή για την διεθνή κοινότητα από ό,τι η γειτονική Κένυα. (fragile state versus failed state). Η Κένυα έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με εμάς. Τουριστική βιομηχανία συνδυασμένη όμως με πολιτική αστάθεια και συστημική διαφθορά. Έτσι μέλη της Αλ Κάιντα αποφάσιζαν ότι ευκολότερο να σχεδιάζουν επιχειρήσεις από τα τουριστικά περάσματα της Κένυα ιδιαίτερα την Μομπάσα και το Ναϊρόμπι παρά από την άκρως επικίνδυνη ακόμα και γι' αυτούς Σομαλία. Στην Κένυα μπορούσαν να βρουν ευκολότερα υλικά αγαθά καθότι οι κρατικές δομές λειτουργούσαν μεν αλλά χαλαρά δε. Στην επικίνδυνη Σομαλία το επιχειρησιακό κόστος για την Αλ-Κάιντα ήταν αφενός μεγάλο αφετέρου άγνωστο.
Αν η χώρα εξέλθει του ευρώ ίσως να παραμείνει για ένα διάστημα μέλος του ΝΑΤΟ. Όμως κανείς δεν ξέρει ποσό βιώσιμη θα είναι η παραμονή σε μια συμμαχία που στηρίζεται στο λεγόμενο consensus, δηλαδή στην οικοδόμηση ομοφωνίας, με μια χώρα που δοκιμάζει τις αντοχές της συμμαχίας του ΝΑΤΟ σε θέματα όπως η Συνέργεια για το Διατλαντικό Εμπόριο και την Ανάπτυξη, οι κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Είναι σίγουρο ότι η Ελλάδα θα παίζει τον ρόλο του spoiler (του μη συμμορφωμένου συμμάχου) όποτε ίσως οδηγηθεί σε έξοδο και από το ΝΑΤΟ.
Τι θα γινόταν όμως στο απευκταίο σενάριο της εξόδου από το ευρώ; Θα άνοιγε τις αγκαλιές της η Ρωσία; Θα μας βοηθούσε το Ιράν; Η Κίνα; Η απάντηση είναι μάλλον κανείς. Όπως έχει φανεί ξεκάθαρα, η Ρωσία δεν ήθελε ή δεν επιθυμούσε να εμπλακεί ενεργά στην διάσωση της Ελλάδας, πολλώ δε μάλλον σε ένα δυνάμει αποτυχημένο κράτος με βαθιές αναταραχές και πολιτική αστάθεια. Η Ρωσία μέχρι τώρα ενεπλάκη ενεργά μόνο σε χώρες των ζωτικών της συμφερόντων (ούτε καν στην μικρή Κύπρο), η ασταθής και πληττόμενη οικονομία της δεν της επιτρέπει να παίξει τον ρόλο του διεθνούς διασώστη.
Μια Ελλάδα εκτός ευρώ θα είχε ενδεχομένως το διεθνές status που έχει τώρα το Κόσοβο ή η Βοσνία ίσως και λίγο χειρότερα. Θα παρέμενε στην σφαίρα επιρροής της Ευρώπης αλλά οι κεκτημένοι, οι όποιοι ευρωπαϊκοί της θεσμοί και παραδόσεις της θα σάπιζαν σταδιακά και θα ήταν εξαρτώμενη και μόνο από την διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια. Η δυνατότητα της Ελλάδας να απειλήσει είναι δυστυχώς μηδαμινή. Δυστυχώς ή ευτυχώς γιατί στο διεθνές σύστημα είναι καλύτερο να σε φοβούνται παρά να σε λυπούνται. Τούτων δοθέντων οι εναλλακτικές λύσεις της Αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ είναι όχι μόνο ουτοπικές αλλά παρωχημένες σε όλη την Ευρώπη (αν όχι τον κόσμο).
* Ο κ. Γιάννης Μαντζίκος είναι Σύμβουλος σε θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Τρομοκρατίας, Shield Analysis LLC, Virginia.
πηγή
Του Γιάννη Μαντζίκου
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν κάποια ελάχιστα σημάδια αισιοδοξίας, η παραμονή της στην Ευρωζώνη κάθε άλλο παρά έχει εξασφαλιστεί. Ένα συχνό επιχείρημα των ηγητόρων της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας της χώρας κ. Νίκου Κοτζιά και Πάνου Καμμένου είναι το "γεωπολιτικό επιχείρημα", δηλαδή ότι ένα κράτος που αποτυγχάνει ή κοινώς καταρρέει ένα από τα λεγόμενα failed states (αποτυχημένα κράτη) αποτελεί απειλή για την διεθνή κοινότητα.
Πριν μπούμε στην ουσία του παραπάνω επιχειρήματος, ας δούμε ορισμένες λεπτομέρειες. Η παρατεταμένη αστάθεια της χώρας εντός του ευρώ προκαλεί σήμερα ίσως μεγαλύτερα προβλήματα στον "γεωπολιτικό" χάρτη από ό,τι μια ενδεχόμενη έξοδος από το ευρώ. Με άλλα λόγια, ένα εύθραυστο κράτος είναι μεγαλύτερη απειλή από ό,τι ένα αποτυχημένο. (Fragile versus failed state).
Πρώτα από όλα, η πολιτική αστάθεια σε συνδυασμό με τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού συνιστά το μεταναστευτικό (με μεγάλες ευθύνες και της Ε.Ε) μια βραδυφλεγή βόμβα. Επίσης αρκετές αναφορές έχουν γίνει ότι η χώρα είναι πέρασμα τζιχαντιστών. Κοινή συνισταμένη αυτών, είναι ότι μια χώρα με ημι-παράλυτη κρατική μηχανή είναι αρκετά ευάλωτη σε γεωπολιτικές απειλές. Αντιθέτως μια σπαρασσόμενη και κατεστραμμένη χώρα είναι λιγότερο ελκυστικός προορισμός για να μεταπηδήσουν μετανάστες σε άλλη χώρα της Ε.Ε και οι περαστικοί ή μη τζιχαντιστές να στήσουν επιχειρησιακά σχέδια. Βεβαίως κάποιοι μπορεί να ισχυριστούν ότι μια έξοδος θα είναι καλύτερη και γι' αυτόν τον λόγο. Κάθε άλλο όμως, μη ξεχνάμε ότι η Χρυσή Αυγή καραδοκεί αναμένοντας να στήσει ένα απολυταρχικό καθεστώς.
Όμως μια Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης τι θα αποτελούσε για την Δύση; Τι είδους απειλή; Είναι δύσκολο η Ελλάδα να γίνει επί μακρόν ένα κράτος φάντασμα τύπου Σομαλίας. Δεν υπάρχουν οι εθνοτικές και φυλετικές διαφορές για να γίνει κάτι τέτοιο. Το αποτυχημένο κράτος της Σομαλίας που για πολλά χρόνια και με ευθύνη ασφαλώς της Δύσης είχε αφεθεί στην τύχη του ήταν μικρότερη απειλή για την διεθνή κοινότητα από ό,τι η γειτονική Κένυα. (fragile state versus failed state). Η Κένυα έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με εμάς. Τουριστική βιομηχανία συνδυασμένη όμως με πολιτική αστάθεια και συστημική διαφθορά. Έτσι μέλη της Αλ Κάιντα αποφάσιζαν ότι ευκολότερο να σχεδιάζουν επιχειρήσεις από τα τουριστικά περάσματα της Κένυα ιδιαίτερα την Μομπάσα και το Ναϊρόμπι παρά από την άκρως επικίνδυνη ακόμα και γι' αυτούς Σομαλία. Στην Κένυα μπορούσαν να βρουν ευκολότερα υλικά αγαθά καθότι οι κρατικές δομές λειτουργούσαν μεν αλλά χαλαρά δε. Στην επικίνδυνη Σομαλία το επιχειρησιακό κόστος για την Αλ-Κάιντα ήταν αφενός μεγάλο αφετέρου άγνωστο.
Αν η χώρα εξέλθει του ευρώ ίσως να παραμείνει για ένα διάστημα μέλος του ΝΑΤΟ. Όμως κανείς δεν ξέρει ποσό βιώσιμη θα είναι η παραμονή σε μια συμμαχία που στηρίζεται στο λεγόμενο consensus, δηλαδή στην οικοδόμηση ομοφωνίας, με μια χώρα που δοκιμάζει τις αντοχές της συμμαχίας του ΝΑΤΟ σε θέματα όπως η Συνέργεια για το Διατλαντικό Εμπόριο και την Ανάπτυξη, οι κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Είναι σίγουρο ότι η Ελλάδα θα παίζει τον ρόλο του spoiler (του μη συμμορφωμένου συμμάχου) όποτε ίσως οδηγηθεί σε έξοδο και από το ΝΑΤΟ.
Τι θα γινόταν όμως στο απευκταίο σενάριο της εξόδου από το ευρώ; Θα άνοιγε τις αγκαλιές της η Ρωσία; Θα μας βοηθούσε το Ιράν; Η Κίνα; Η απάντηση είναι μάλλον κανείς. Όπως έχει φανεί ξεκάθαρα, η Ρωσία δεν ήθελε ή δεν επιθυμούσε να εμπλακεί ενεργά στην διάσωση της Ελλάδας, πολλώ δε μάλλον σε ένα δυνάμει αποτυχημένο κράτος με βαθιές αναταραχές και πολιτική αστάθεια. Η Ρωσία μέχρι τώρα ενεπλάκη ενεργά μόνο σε χώρες των ζωτικών της συμφερόντων (ούτε καν στην μικρή Κύπρο), η ασταθής και πληττόμενη οικονομία της δεν της επιτρέπει να παίξει τον ρόλο του διεθνούς διασώστη.
Μια Ελλάδα εκτός ευρώ θα είχε ενδεχομένως το διεθνές status που έχει τώρα το Κόσοβο ή η Βοσνία ίσως και λίγο χειρότερα. Θα παρέμενε στην σφαίρα επιρροής της Ευρώπης αλλά οι κεκτημένοι, οι όποιοι ευρωπαϊκοί της θεσμοί και παραδόσεις της θα σάπιζαν σταδιακά και θα ήταν εξαρτώμενη και μόνο από την διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια. Η δυνατότητα της Ελλάδας να απειλήσει είναι δυστυχώς μηδαμινή. Δυστυχώς ή ευτυχώς γιατί στο διεθνές σύστημα είναι καλύτερο να σε φοβούνται παρά να σε λυπούνται. Τούτων δοθέντων οι εναλλακτικές λύσεις της Αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ είναι όχι μόνο ουτοπικές αλλά παρωχημένες σε όλη την Ευρώπη (αν όχι τον κόσμο).
* Ο κ. Γιάννης Μαντζίκος είναι Σύμβουλος σε θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Τρομοκρατίας, Shield Analysis LLC, Virginia.
πηγή
Σχόλια