Από τα απόρρητα αρχεία τού Φόρεϊν Οφις τού 1979 μαθαίνουμε τώρα τήν πραγματική τους άποψη γιά Ανδρέα Παπανδρέου, Κ. Μητσοτάκη καί Καραμανλή....

Επιστολές, τηλεγραφήματα και αναλύσεις του Φόρεϊν Οφις από το 1979 που αφορούν την Ελλάδα αποχαρακτηρίζονται σήμερα και μας δίνουν την ευκαιρία να δούμε σε λεπτομέρεια τις προσωπικότητες και τα γεγονότα που οι Βρετανοί έκριναν βαρύνοντα τότε.

Ανάμεσα στους πρωταγωνιστές των μέχρι σήμερα απόρρητων εγγράφων, ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο ραγδαία ανερχόμενος Ανδρέας Παπανδρέου αλλά και ο τότε υπουργός Συντονισμού, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Σταθερά ψηλά στο βρετανικό ενδιαφέρον, η σχέση της Ελλάδας με το ΝΑΤΟ (ο Κ. Καραμανλής είχε αποσύρει τη χώρα από τη συμμαχία μετά την εισβολή στην Κύπρο και το 1979 είχε ζητήσει την επανένταξή της), η επικείμενη αποδοχή της στους κόλπους της ΕΟΚ και τα ελληνοτουρκικά.

Η ενίσχυση του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου στις εκλογές του 1977 φαίνεται να ανησυχούσε ιδιαίτερα τους Βρετανούς. Σημαντικός όγκος της αλληλογραφίας από το 1979 που αποχαρακτηρίζεται τώρα αφορά τον ρόλο του ως προσωπικότητας στο πολιτικό σκηνικό, την κυριαρχία του στο ΠΑΣΟΚ και τις σχέσεις που ο ίδιος προωθούσε ανάμεσα στους κεντροαριστερούς-σοσιαλιστικούς πολιτικούς σχηματισμούς της Μεσογείου, των Βαλκανίων αλλά και της Μέσης Ανατολής.

«Θυελλώδης» ζωή

Σε τηλεγράφημα της 20ής Νοεμβρίου 1979 αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι ο Παπανδρέου είχε «θυελλώδη» προσωπική ζωή, πιο σταθερή όμως από ό,τι θα περίμενε κανείς, δεδομένου του «οίστρου» της δημόσιας παρουσίας του. Στην κατ'ιδίαν συναναστροφή περιγράφεται ως «συνετός και με τον αέρα ακαδημαϊκού», χωρίς αυτό να αναιρεί το γεγονός ότι πρόκειται για έναν άνδρα «ακραία φιλόδοξο και καιροσκόπο, ο οποίος πιστεύει μονάχα στη μοίρα την οποία έχει κληρονομήσει και του ανήκει», τη μοίρα να κυβερνήσει την Ελλάδα.

Σε χειρόγραφες σημειώσεις στην ίδια επιστολή αναφέρεται ότι ο Παπανδρέου τηρούσε «εχθρική στάση απέναντι στις ΗΠΑ και στη Δύση γενικότερα», ενώ καλλιεργούσε σχέσεις ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και σε άλλα σοσιαλιστικά κόματα, με ιδιαίτερη αναφορά στη Λιβύη, τη Μάλτα και την PLO. Επισημαίνεται επίσης ότι «έστειλε δύο από τα παιδιά του να σπουδάσουν στη Βρετανία» και ότι «κυκλοφούν φήμες για την υγεία του», όμως παραμένει «κυρίαρχος του ΠΑΣΟΚ».

Σε άλλη επιστολή, της 20ής Ιουνίου, αναφέρεται ότι η παραίτηση του Κώστα Σημίτη από το 7μελές εκτελεστικό γραφείο του κόμματος είχε γίνει κατ' εντολή Παπανδρέου και πως το γεγονός δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας για τον «αυταρχικό τρόπο με τον οποίο ο Παπανδρέου ηγείται του κόμματος».

«Αντιδυτικός»

Ακόμη περισσότερο από το ηγετικό ύφος του Παπανδρέου στο εσωτερικό, ανησυχούσε τους Βρετανούς η εξωτερική πολιτική του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ. Συγκεκριμένη, σειρά τηλεγραφημάτων αναφέρονται στη σκληρά αντι-δυτική γραμμή του Παπανδρέου, τη «δέσμευσή του να πραγματοποιήσει δημοψήφισμα για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ και να υποστηρίξει τη μη ένταξη» και την αμετακίνητη στάση του στο ζήτημα της μη επανένταξης της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει συνομιλία του καθηγητή Γιάννη Γιαννουλόπουλου που καταγράφεται στο Φόρεϊν Οφις. Σε αυτήν αναφέρεται ότι ιδιαίτερη σημασία έχει το παπανδρεϊκό δόγμα «η Ελλάδα ανήκει στους Ελληνες», αφού αυτό συνδέει τον μαρξιστικό διαχωρισμό εχόντων και μη εχόντων με αυτόν ανάμεσα σε «Ελληνες και ξένους».

Σύμφωνα με άλλη επιστολή του Φεβρουαρίου του 1979, ο Παπανδρέου περιγράφεται ως «αινιγματική προσωπικότητα», αφού «πέρασε 20 χρόνια ως Αμερικανός πολίτης, υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό, παντρεύτηκε Αμερικάνα, έστειλε τους γιους του σε αμερικανικές στρατιωτικές ακαδημίες» και όμως βρίσκεται στη δεδομένη χρονική στιγμή να είναι ο πιο σκληρός αντιαμερικανιστής του ελληνικού πολιτικού συστήματος.

«Σκληρός μαχητής»

Σημειώνεται πως παρ' ότι ο ίδιος ο Παπανδρέου δήλωνε μαρξιστής, «είναι αντι-ιδεολόγος και πραγματιστής», ενώ περιγράφεται και ως «ακραία εθνικιστής». Η επιστολή καταλήγει: «Είναι το αρχέτυπο του πολιτικού αφεντικού. Ενας δημαγωγός που διαθέτει τη δυνατότητα εντυπωσιακών δημόσιων παρουσιών, είναι σκληρός πολιτικός μαχητής, όμως εκτός από αυτά διαθέτει και απεριόριστη προσωπική θέρμη και ειλικρίνεια, είναι λαμπρός οικονομολόγος πέραν των συνηθισμένων προτύπων των Ελλήνων πολιτικών, γεγονός που κάνει πολλούς να τον υποψιάζονται». *

Για τον Μητσοτάκη: Ικανός, αλλά πολιτικά αδύναμος
Αρκετές είναι οι αναφορές και στον τότε υπουργό Συντονισμού, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, μέσα στην απόρρητη βρετανική αλληλογραφία του 1979.
Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο πρόσωπό του εξηγείται σε επιστολή της 1ης Μαΐου από τον πρέσβη Σάδερλαντ προς τα κεντρικά γραφεία του Φόρεϊν Οφις στο Λονδίνο. Συγκεκριμένα, ο κ. Σάδερλαντ εξηγούσε ότι ο κ. Μητσοτάκης έπρεπε να κληθεί άμεσα να επισκεφθεί επίσημα το Λονδίνο, αφού «διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην κυβέρνηση Καραμανλή σε σχέση με τις αποφάσεις για δημόσιες δαπάνες και επενδύσεις», ενώ προσέθετε: «Γνωρίζω ότι η κ. Μητσοτάκη πήγε στα τέλη του περασμένου έτους για ψώνια στο Λονδίνο και έμενε στο (ξενοδοχείο) "Claridge's". Πέρασε πολύ καλά και σίγουρα θέλει να ξαναπάει».

Ο πρέσβης Σάδερλαντ αναφέρει μεταξύ άλλων ότι ο Μητσοτάκης ήταν ένας από τους ενδεχόμενους διαδόχους του Καραμανλή στην αρχηγία της Νέας Δημοκρατίας, όμως «δεν έχει οργανωμένη βάση έξω από την ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κρήτη». Παρακάτω αναφέρει ότι «το σημαντικότερο πρόβλημα του Μητσοτάκη είναι ότι, σε μια χώρα όπου οι προσωπικότητες και η προσωπική φήμη παίζουν πρωταγωνιστικό πολιτικό ρόλο, το όνομά του ακούγεται συχνά σε ιστορίες δωροληψίας και διαφθοράς. Προσωπικά, πιστεύω ότι πρόκειται για επιθέσεις από πολιτικούς του εχθρούς που φθονούν τη θέση του, όμως η λάσπη κολλάει και ίσως να υπάρχει κάποιο ποσοστό αλήθειας σε αυτές τις φήμες».

Αργότερα, στις 26 Σεπτεμβρίου, τηλεγράφημα του Πολ Φεργουέδερ από τη βρετανική πρεσβεία στην Αθήνα προς τα κεντρικά του Φόρεϊν Οφις, σχετικά με την επίσκεψη Μητσοτάκη, αναφέρει ότι: «Μιλήσαμε με τη γραμματέα του κ. Μητσοτάκη (η οποία τυγχάνει να είναι η κόρη του!) και μας διαβεβαίωσε ότι δεν θα έχει κάτι ιδιαίτερο να ρωτήσει τον (Βρετανό) υπουργό Οικονομίας». Σε άλλο σημείο της ίδιας επιστολής φαίνεται ότι ο κ. Μητσοτάκης είχε πεισθεί πως το ελληνικό Δημόσιο έπρεπε να παραχωρήσει περισσότερες παραγγελίες στους Βρετανούς. Ο κ. Φεργουέδερ γράφει χαρακτηριστικά: «Ελπίζω να φροντίσετε να ενισχύσετε το επιχείρημα, το οποίο ο Μητσοτάκης έχει αποδεχθεί, ότι η Βρετανία δεν λαμβάνει το μερίδιο δημόσιων συμβάσεων που της αρμόζει».

Για τον Καραμανλή: Αυστηρός, αλλά μαλακώνει, παρουσία γυναικών
Οι Βρετανοί εμφανίζονται μέσα από τις επιστολές του Φόρεϊν Οφις να τρέφουν εκτίμηση και προτίμηση στο πρόσωπο του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Εκφράζονται με ικανοποίηση σε πληθώρα τηλεγραφημάτων σε σχέση με τις επιλογές του Καραμανλή στην πολιτική του έναντι του ΝΑΤΟ, της ΕΟΚ και των σχέσεων της Ελλάδας με τη Σοβιετική Ενωση.

Σε επιστολή του τότε Βρετανού πρέσβη στην Αθήνα, Ιαν Σάδερλαντ, στις 5 Δεκεμβρίου 1979, αναφέρεται ότι ο Κ. Καραμανλής δεν έχει λάβει ακόμα τις αποφάσεις του για το αν θα παραμείνει πρωθυπουργός ή θα ζητήσει από τον Τσάτσο να αποσυρθεί για να αναλάβει εκείνος την προεδρία της χώρας. Σε άλλη αλληλογραφία του ίδιου μήνα, εξετάζεται αρνητικά το σενάριο προεδρίας Καραμανλή και πρωθυπουργίας Παπανδρέου. «Οι Ελληνες θα ψηφίσουν για την "αλλαγή" του ΠΑΣΟΚ έχοντας την "ασφάλεια" της Νέας Δημοκρατίας στην προεδρία», επισημαίνεται, «όμως, ένα τέτοιο σενάριο θα οδηγήσει σε αστάθεια, αφού ο Παπανδρέου είναι αποφασισμένος να αναστρέψει την εξωτερική πολιτική του Καραμανλή».

Ενδιαφέρον παρουσιάζει επιστολή της 3ης Αυγούστου 1979, σύμφωνα με την οποία η τότε εκδότρια της «Καθημερινής», Ελένη Βλάχου, φημολογείτο ότι πρωτοστατούσε στο κύμα κριτικής εναντίον του Κ. Καραμανλή. Αναφέρεται δε ότι η κ. Βλάχου «είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην καμπάνια που οδήγησε τον Καραμανλή σε παραίτηση από την πρωθυπουργία το 1963», ενώ προστίθεται ότι «ο ίδιος ο Καραμανλής θεωρεί τη Βλάχου και τη βασίλισσα Φρειδερίκη τις πλέον υπεύθυνες για την απώλεια της πρωθυπουργίας από τον ίδιο».

Ο Καραμανλής συναντήθηκε στις 24 Οκτωβρίου του 1979 με την τότε Βρετανίδα πρωθυπουργό, Μάργκαρετ Θάτσερ, και, σύμφωνα με τα αρχεία της εποχής, η επικοινωνία τους ήταν καλή. Η αγωνία της Θάτσερ ήταν, όπως αναφέρεται, να πείσει τον Καραμανλή να αυξήσει τις επιχειρηματικές σχέσεις της Ελλάδας με βρετανικές επιχειρήσεις, και ειδικά στον τομέα της ενέργειας και των αμυντικών εξοπλισμών, όμως, όπως αναφέρεται, «ο Καραμανλής αρνήθηκε να δεσμευτεί, παρά την καλή του διάθεση, λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης της Ελλάδας».

Επιστολή της 31ης Οκτωβρίου περιλαμβάνει τις εντυπώσεις των ακολούθων του Φόρεϊν Οφις που συνόδευαν τον Κ. Καραμανλή κατά την επίσκεψή του στο Λονδίνο. Αναφέρεται ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός «ψώνισε παπούτσια στο Simpson's και μετά πήγε στο Burberry's» και «ήταν πολύ ευχαριστημένος από την επίσκεψή του, ενώ φαινόταν να περνάει καλά». Σε άλλο σημείο της επιστολής επισημαίνεται ότι «είναι αυστηρός και ιδιαίτερα σοβαρός, όμως μαλακώνει παρουσία γυναικών και γίνεται ιδιαίτερα μεγαλοπρεπής»......http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=30/12/2009&id=116375

Σχόλια