2002: Υπουργοί παρεμβαίνουν καί κάνουν ρουσφέτια σέ κρατούμενους, γενικευμένη ανομία, διαφθορά, συμμορίες, χρηματισμοί. Τό έγκριτο Βήμα αποκαλύπτει.
Το σύστημα νοσεί βαθιά, ποιος όμως δεν είναι διατεθειμένος να βάλει βαθιά το μαχαίρι στο κόκαλο; Από το 1981, όταν είδαν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας καταγγελίες για τα κυκλώματα των φυλακών, ως σήμερα η ιστορία βρίθει φόνων, αποδράσεων, εκβιασμών, διώξεων σωφρονιστικών υπαλλήλων, καταγγελιών εναντίον δικηγόρων, επίδειξης ένοχης αδιαφορίας ή ακόμη και παρεμβάσεων από υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Δικαιοσύνης, όπως ευθαρσώς έχουν καταγγείλει εισαγγελικοί λειτουργοί........
Σχόλια
Το περιστατικό που περιγράφεται παραπάνω δεν είναι πρόσφατο, είναι όμως αυθεντικό (τα ονόματα των πρωταγωνιστών βρίσκονται στη διάθεση της εφημερίδας). Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακραίο λόγω της θέσης του ατόμου που ζήτησε το ρουσφέτι. Οσο σκαλίζει κανείς την πραγματικότητα των φυλακών τόσο καταλαβαίνει ότι όλα ή σχεδόν όλα είναι γνωστά σε όλους: πρόσωπα, διασυνδέσεις, καταστάσεις. Δύσκολα όμως ανοίγουν τα στόματα στους «απ' έξω». Οι μεταγωγές και η μεσολάβηση για καλύτερο κελί και ευνοϊκότερη μεταχείριση των κρατουμένων ήταν παλιά το μεγάλο ρουσφέτι των πολιτικών γενικά και του εκάστοτε γενικού γραμματέα του υπουργείου Δικαιοσύνης ειδικά. Η πρακτική αυτή συνεχίζεται και σήμερα υπό άλλους όρους λόγω της λειτουργίας της Κεντρικής Επιτροπής Μεταγωγών (ΚΕΜ), από όπου περνούν όλες οι αιτήσεις. «Μέσα στον καταιγισμό των αιτημάτων που δεχόμαστε καθημερινά υπάρχουν και κάποια από γονείς, προφυλακισθέντων κυρίως, οι οποίοι ζητούν να μεταφερθούν τα παιδιά τους κοντά στον τόπο κατοικίας τους για να τα φροντίζουν καλύτερα» λέει ο βουλευτής Ιωαννίνων κ. Κ. Τασούλας. Τα αιτήματα προωθούνται αρμοδίως, άλλες φορές ικανοποιούνται και άλλοτε όχι, και αυτή είναι η σχετικά αθώα πλευρά της ιστορίας.
Η δημιουργία της ΚΕΜ αποσυντόνισε στην αρχή το σύστημα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πιο σφοδροί πολέμιοί της ήταν μια μερίδα δικηγόρων οι οποίοι συμπλήρωναν ικανοποιητικά το εισόδημά τους από τη μεσολάβηση για μεταγωγές. Με τον καιρό ανακάλυψαν ότι εκτός των άλλων νόμων στη φυλακή ισχύει και ο νόμος των πιθανοτήτων, ο οποίος, όπως σχεδόν καθετί άλλο (από τις τηλεκάρτες ως τα τσιγάρα), μεταφράζεται σε κέρδος.
* Τα συμβόλαια θανάτου
Η συνήθης διαδικασία σήμερα είναι η εξής: οι δικηγόροι ζητούν από τους πελάτες τους από ένα ως πέντε εκατομμύρια, αναλόγως της υπόθεσης. Αν πάει καλά, κρατούν τα χρήματα, διαφορετικά τα επιστρέφουν ή τα κρατούν για να προσπαθήσουν ξανά. Το ίδιο πράττουν με τα αιτήματα για υπό όρους απόλυση. «Γκρουπάρουν» καμιά δεκαριά κρατουμένους, εισπράττουν ένα εκατομμύριο από τον καθέναν και υποβάλλουν αβέρτα αιτήσεις. Αμείβονται μόνο για όσες έχουν αίσιο τέλος.
Για τους δικηγόρους ακούγονται και άλλα πολλά στις φυλακές: πλαστογραφίες, ψευδομαρτυρίες, κερδοσκοπία. «Μη γελιέστε. Οι συμμορίες δεν καθοδηγούνται και τα συμβόλαια θανάτου δεν κλείνονται από τα καρτοτηλέφωνα ούτε από τα κινητά. Τα σημαντικά μηνύματα μεταφέρονται από δικηγόρους και όσοι το κάνουν αυτό έχουν δεχθεί να παίζουν με τους όρους των κυκλωμάτων, γίνονται ενδιάμεσοι, πληρώνονται σε είδος. Οι φυλακές σήμερα δεν ελέγχονται και το σύστημα είναι είτε φοβισμένο είτε διαπλεκόμενο» λέει κάποιος που γνωρίζει καλά τους κανόνες του παιχνιδιού. Σε αυτό το περιβάλλον δεν είναι να απορεί κανείς που οι γιατροί των φυλακών δίνουν εύκολα εντολή για ιατρικές εξετάσεις σε νοσοκομεία είτε για να διώξουν την ευθύνη από πάνω τους είτε γιατί η ειδικότητά τους δεν τους επιτρέπει να ελέγξουν την αλήθεια των ισχυρισμών ενός κρατουμένου ο οποίος έχει μάθει φαρσί τα συμπτώματα της ασθένειας που επιμένει ότι έχει.
* Αμείλικτα ερωτήματα
Οποιος θέλει να «στήσει» σήμερα μια μεταγωγή διαλέγει επίσης άλλο μονοπάτι. Ο φυλακισμένος υποβάλλει αίτηση για μεταφορά του στον Κορυδαλλό ή σε άλλη φυλακή επειδή απειλείται η ζωή του ή επικαλούμενος σοβαρούς οικογενειακούς λόγους ή ό,τι άλλο προβλέπει ο νόμος. Αν η αίτησή του συνοδεύεται από ευνοϊκή έκθεση της κοινωνικής λειτουργού, αν συντρέχουν οι τυπικές προϋποθέσεις του νόμου και αν το Συμβούλιο Φυλακής την εγκρίνει, η ΚΕΜ αρκείται σε αυτά αφού δεν υπάρχει δυνατότητα να ασκήσει ουσιαστικό έλεγχο στις εκατοντάδες αιτήσεις που δέχεται καθημερινά. Στην πραγματικότητα οι κρατούμενοι ανακυκλώνονται κάθε χρόνο στις φυλακές. Παίζουν το «γύρω γύρω όλοι». Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης αποφασίζει μόνος του μόνο σε έκτακτες καταστάσεις, π.χ. όταν υπάρχει πληροφορία για εξέγερση.
«Η απόδραση με βοήθεια μέσα από τις φυλακές είναι μια φαντασίωση που έχει τις ρίζες της στα κατορθώματα μυθικών ηρώων. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Ολοι οι "σκληροί" κατάδικοι διατηρούν τις επαφές τους με τους συνεργάτες τους εκτός φυλακής. Είναι γνωστό ότι καθοδηγούν από μέσα τα κυκλώματα. Οι φύλακες στην ουσία τελούν υπό ομηρεία, εκβιάζονται και απειλούνται. Προτιμούν να τα έχουν καλά με τους "σκληρούς" των φυλακών και όχι με τον μακρινό και απρόσωπο νόμο. Ετσι τους αφήνουν χαλαρά τα λουριά και αποφεύγουν τη βία και την πόλωση. Ο,τι και αν γίνει μέσα στις φυλακές το βάρος της ευθύνης πέφτει στους ώμους του αρχιφύλακα και των άλλων υπαλλήλων. Τίποτα όμως δεν μπορεί να συμβεί αν δεν λειτουργήσει και η πολιτική διαφθορά, η οποία ξεκινά από παράνομες άδειες, πλαστές ταυτότητες κ.ά. και τα πλοκάμια της φθάνουν ως παρακρατικά κυκλώματα» επισημαίνει ο κ. Ι. Πανούσης, καθηγητής Εγκληματολογίας.
Το ιστορικό της απόδρασης του Πίτερ Σέλντομ από τον Κορυδαλλό δεν θέτει μόνο ερωτήματα. Υποδεικνύει και ευθύνες ή παραλείψεις πολλών κρίκων του συστήματος. Η ψυχολόγος Ολγα Ατζαμόγλου ήταν μία από τους περίπου 30 ψυχολόγους που επελέγησαν επί υπουργίας Ευ. Γιαννόπουλου για να επιμορφωθούν και να στελεχώσουν το Κέντρο Απεξάρτησης Κρατουμένων στον Ελαιώνα της Θήβας. Τα κριτήρια επιλογής της «ήταν προσωπικά και κομματικά», επιμένουν όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις. «Το Κέντρο Απεξάρτησης στη Θήβα δεν λειτούργησε ποτέ, παρά το γεγονός ότι το υπουργείο Δικαιοσύνης ξόδεψε χρήματα για την αγορά του, επιμορφώθηκε προσωπικό για τη λειτουργία του και ενώ είναι γνωστό ότι πάνω από το 40% των φυλακισμένων είναι παραβάτες του νόμου περί ναρκωτικών. Δεν πρέπει να δοθεί κάποτε μια εξήγηση γι' αυτό;» αναρωτιέται η ευρωβουλευτής κυρία Μένη Μαλλιώρη, εκείνη την εποχή πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ.
* Ψυχίατροι και ψυχολόγοι
Ανεξαρτήτως της τύχης του Κέντρου, όταν έληξε η δοκιμαστική περίοδος επιμόρφωσης, η ομάδα των ψυχολόγων εκρίθη ακατάλληλη από την επιτροπή των υπουργείων Υγείας και Δικαιοσύνης. Εν τω μεταξύ υπουργός Δικαιοσύνης ανέλαβε ο κ. Μ. Σταθόπουλος, ο οποίος αποφάσισε να τους κατανείμει σε διάφορα σωφρονιστικά καταστήματα. Ετσι η ψυχολόγος Ατζαμόγλου βρέθηκε στον Κορυδαλλό αντί ψυχιάτρου. Σε αυτή τη φυλακή, που είναι δικαστική, δεν θα έπρεπε να βρίσκεται ούτε ο ισοβίτης Σέλντομ. Οι μόνοι λόγοι για τους οποίους δικαιολογείται η παρουσία καταδικασμένων ισοβίως στον Κορυδαλλό είναι να βρίσκονται υπό ψυχιατρική παρακολούθηση ή να περιμένουν να δικαστούν, εκτός και αν έχει λειτουργήσει πολιτικό μέσο.
Οπως έγινε γνωστό, ο Σέλντομ μεταφέρθηκε στην Αθήνα από τις Φυλακές Κέρκυρας με βάση γνωμοδότηση της Ατζαμόγλου, η οποία δεν θα έπρεπε να θεωρηθεί έγκυρη αφού έγινε από ψυχολόγο και όχι από ψυχίατρο. Ο διευθυντής των Φυλακών Κέρκυρας κ. Ν. Σκαρβελάκης το διαψεύδει: «Είναι ψευδές ότι στηριχθήκαμε σε κάτι τέτοιο. Δεν ήταν αυτό το σκεπτικό μας» λέει και παραπέμπει για περαιτέρω στοιχεία στο γραφείο του υπουργού Δικαιοσύνης. Εν τω μεταξύ κυκλοφορεί έντονα, αν και δεν επιβεβαιώνεται, η φήμη ότι υπήρξε και δεύτερη γνωμοδότηση προερχόμενη μέσα από το υπουργείο Δικαιοσύνης. Απορριπτέος δεν είναι και ο προβληματισμός που αναπτύσσεται από κάποιους που ασχολούνται χρόνια με τις φυλακές και το έγκλημα: «Ο Σέλντομ δεν είναι ένας ρομαντικός εγκληματίας. Αποτελεί κομμάτι του κυκλώματος εντός του οποίου κινούνταν η οικογένεια Γρηγοράκου, ήταν συνεργός σε εγκληματικές ενέργειες και κατηγορούμενος για φόνους. Και η δολοφονία Γρηγοράκου μήπως δεν έχει να κάνει με ξεκαθάρισμα λογαριασμών νονών της νύχτας; Μήπως κρύβονται από πίσω άλλα συμφέροντα που αφορούν υπηρεσίες και πολιτικά πρόσωπα;».
Το σάπιο σύστημα και οι «νονοί» ΟΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΠΟΥ ΜΕΝΟΥΝ ΑΝΑΠΑΝΤΗΤΕΣ
Το σύστημα νοσεί βαθιά, ποιος όμως δεν είναι διατεθειμένος να βάλει βαθιά το μαχαίρι στο κόκαλο; Από το 1981, όταν είδαν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας καταγγελίες για τα κυκλώματα των φυλακών, ως σήμερα η ιστορία βρίθει φόνων, αποδράσεων, εκβιασμών, διώξεων σωφρονιστικών υπαλλήλων, καταγγελιών εναντίον δικηγόρων, επίδειξης ένοχης αδιαφορίας ή ακόμη και παρεμβάσεων από υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Δικαιοσύνης, όπως ευθαρσώς έχουν καταγγείλει εισαγγελικοί λειτουργοί. «Στην Ελλάδα η φύλαξη και η ασφάλεια των φυλακών βρίσκονται σε χαμηλό επίπεδο ενδιαφέροντος. Υπάρχει αδυναμία φρούρησης των φυλακών, το προσωπικό είναι ελάχιστο. Στον Κορυδαλλό τη νύχτα αντιστοιχούν 8-10 φύλακες για περίπου 1.000 φυλακισμένους. Θα μπορούσαν να ληφθούν κάποια μέτρα, όπως η αποκάθαρση των ποινικών νόμων από περιττές διατάξεις ώστε να μη φυλακίζονται άνθρωποι για ψύλλου πήδημα, να μεταφερθούν οι "νονοί" σε μια φυλακή με πιο αυστηρή φύλαξη και να τοποθετηθούν σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου στους εξωτερικούς χώρους των φυλακών και γύρω από αυτές, όπως γίνεται σε πολλές άλλες χώρες» επισημαίνει ο καθηγητής Εγκληματολογίας κ. Ν. Κουράκης.
Αλλαξε κάτι στα χρόνια που πέρασαν; Η γραπτή καταγγελία της Ενωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων του Νομού Ιωαννίνων (αρ. πρωτ. 6/2002) προς την Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών Υπαλλήλων τα λέει όλα. Πολλές φορές «εγγράφως και προφορικώς, προς κάθε αρμόδιο, με επιμονή αναφερθήκαμε στην εικόνα που παρουσιάζει το υπηρεσιακό όχημα μεταφοράς κρατουμένων (κλούβα)» αναφέρει ο πρόεδρος της Ενωσης κ. Γ. Παπατσίμπας. Η κλούβα αυτή, σύμφωνα με τους αστυνομικούς, βρίσκεται σε τόσο άθλια κατάσταση ώστε να καταντά επικίνδυνη όχι μόνο για τους ίδιους και για τους κρατουμένους που μεταφέρει αλλά και για τους ανύποπτους οδηγούς που απαντά στο διάβα της.
«Παρ' όλα αυτά» συνεχίζει η αναφορά «ουδεμία ενέργεια για αντικατάσταση του εν λόγω οχήματος έγινε, με αποτέλεσμα προ ημερών να μείνει από νέα βλάβη καταμεσής του δρόμου στην περιοχή της Κορίνθου ενώ μετέφερε τρεις βαρυποινίτες κρατουμένους από τις Δικαστικές Φυλακές Ιωαννίνων στον Πειραιά, συνοδεία τριών αστυνομικών, οι οποίοι υπέστησαν σκληρή δοκιμασία να αναμείνουν για σχεδόν τέσσερις ώρες με κίνδυνο απόδρασης των κρατουμένων την άφιξη άλλης κλούβας από το Τμήμα Μεταγωγών Πειραιά και να επιστρέψουν από την Αθήνα στα Ιωάννινα με λεωφορείο του ΚΤΕΛ». Το ίδιο όχημα έχει ακινητοποιηθεί άλλες δύο φορές, στη Βόρεια Ελλάδα και στην περιοχή του Μετσόβου, πάλι μεταφέροντας κρατουμένους.http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=142982&ct=75