Με λένε Λιόπη Αμπατζή. Γεννήθηκα στου Παπάγου πριν από 37 χρόνια. Αποφάσισα να εργαστώ η ίδια ως κονσοματρίς. Με προσέλαβαν αμέσως.
«Με λένε Λιόπη Αμπατζή. Γεννήθηκα στου Παπάγου πριν από 37 χρόνια. Μεγάλωσα σε ένα στρατιωτικό προάστιο. Ο παππούς μου ήταν στρατιωτικός».
«Συνήθως έκανα παρέα με μεγαλύτερούς μου, γιατί μου άρεσε να ακούω ιστορίες. Χρόνια μετά, με την ανθρωπολογία, βρέθηκα στο στοιχείο μου. Στην ανθρωπολογία με γοήτευε το ταξίδι. Φανταζόμουν εξωτικά ταξίδια στην Αφρική. Αποφάσισα να κάνω τη διατριβή μου στο Τμήμα Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Μυτιλήνη και τελικά δεν πήγα στην Αφρική, αλλά στην Αθήνα. Επέλεξα ένα ασυνήθιστο αντικείμενο έρευνας: τα μπαρ κονσομασιόν ή μπαρ με γυναίκες. Στην αρχή είχα σκοπό να κάνω έρευνα σχετικά με τους οίκους ανοχής, αλλά ο χώρος ήταν άβατος. Γιατί με ενδιέφερε το θέμα της πορνείας; Την απάντηση την έδωσα χρόνια μετά. Αφορά μια επώδυνη πτυχή της οικογενειακής μου ιστορίας στον Εμφύλιο Πόλεμο, που σημάδεψε τις γυναίκες γύρω μου. Ίσως, μια άλλη φορά να σας πω και για αυτή. Μ΄ ενδιαφέρει κυρίως γιατί είναι ένα θέμα που τσιγκλάει πάντα το ενδιαφέρον. Όταν είπα στους καθηγητές μου ότι αποφάσισα να μελετήσω το θέμα της πορνείας στην Ελλάδα, μου είπαν να μην το αρχίσω καν.......
Σχόλια
«Συνήθως έκανα παρέα με μεγαλύτερούς μου, γιατί μου άρεσε να ακούω ιστορίες. Χρόνια μετά, με την ανθρωπολογία, βρέθηκα στο στοιχείο μου. Στην ανθρωπολογία με γοήτευε το ταξίδι. Φανταζόμουν εξωτικά ταξίδια στην Αφρική. Αποφάσισα να κάνω τη διατριβή μου στο Τμήμα Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Μυτιλήνη και τελικά δεν πήγα στην Αφρική, αλλά στην Αθήνα. Επέλεξα ένα ασυνήθιστο αντικείμενο έρευνας: τα μπαρ κονσομασιόν ή μπαρ με γυναίκες. Στην αρχή είχα σκοπό να κάνω έρευνα σχετικά με τους οίκους ανοχής, αλλά ο χώρος ήταν άβατος. Γιατί με ενδιέφερε το θέμα της πορνείας; Την απάντηση την έδωσα χρόνια μετά. Αφορά μια επώδυνη πτυχή της οικογενειακής μου ιστορίας στον Εμφύλιο Πόλεμο, που σημάδεψε τις γυναίκες γύρω μου. Ίσως, μια άλλη φορά να σας πω και για αυτή. Μ΄ ενδιαφέρει κυρίως γιατί είναι ένα θέμα που τσιγκλάει πάντα το ενδιαφέρον. Όταν είπα στους καθηγητές μου ότι αποφάσισα να μελετήσω το θέμα της πορνείας στην Ελλάδα, μου είπαν να μην το αρχίσω καν.
●●●
Άρχισα την έρευνά μου το 1996. Αποφάσισα να εργαστώ η ίδια ως κονσοματρίς. Με προσέλαβαν αμέσως. Έτσι έμαθα ότι το πιο εύκολο πράγμα για μια γυναίκα είναι να βρει δουλειά σε μπαρ κονσομασιόν. Δούλεψα τέσσερις μήνες σε ένα μπαρ στη Μιχαλακοπούλου. Τώρα έχει κλείσει. Δούλευα έξι μέρες την εβδομάδα. Ρεπό μόνο την Κυριακή. «Νever on Sunday» εξάλλου...
●●●
Βρέθηκα σε μια άγνωστη ήπειρο. Αν φοβόμουν; Όχι. Έσερνα όμως τους φόβους της μητέρας μου, των φίλων μου, των καθηγητών μου. Διαπίστωσα ότι το μπαρ κονσομασιόν ήταν από τους πιο ασφαλείς χώρους. Από την αρχή πληροφορήθηκα ότι η βασική μου δουλειά ήταν να πουλάω ποτά σε άνδρες-πελάτες. Την πρώτη φορά που με διέταξαν να πάω στον πελάτη, ρώτησα με αφέλεια «τι να κάνω;». «Κάνε τον να σε κεράσει», μου είπε το αφεντικό. Αυτή είναι όλη η τεχνική του έργου. Δεν την έμαθα. Άλλωστε δεν ήταν αυτός ο σκοπός μου.
●●●
Το μπαρ κονσομασιόν είναι σαν θεατρική σκηνή. Οι κοπέλες-κονσοματρίς και οι άνδρεςπελάτες είναι οι ηθοποιοί. Το αφεντικό είναι σκηνοθέτης και διευθυντής παραγωγής. Η πρώτη ύλη του έργου είναι ο ήχος: καψουροτράγουδα, λαϊκά τραγούδια, από τα πιο βαριά μέχρι τα πιο ποπ. Ο φωτισμός: η σκηνή πρέπει να είναι ημιφωτισμένη. Καθρέφτες, πολλοί καθρέφτες. Και το όλο έργο, «κολλάει» με τα ξίδια», δηλαδή τα ποτά.
●●●
Οι άνδρες-πελάτες ανήκουν σε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Από τον άνεργο και τον μετανάστη, μέχρι τον καθηγητή Πανεπιστημίου και το μεγάλο επιχειρηματία. Κυρίως πρόκειται για παντρεμένους άνδρες. Η σχέση με μια κονσοματρίς διατηρεί και «σώζει» τον γάμο. Για τους άνδρες-πελάτες αυτές οι γυναίκες είναι ακίνδυνες. Η κονσομασιόν χωρίζεται σε δύο στάδια. Το πρώτο είναι η «καυλάντα». Μια ερωτικοποιημένη διασκέδαση, ένα παιχνίδι ανδρισμού, στο οποίο οι άνδρες πρέπει να δηλώσουν ότι είναι πράγματι άνδρες. Να εκδηλώσουν την ερωτική τους επιθυμία για τις γυναίκες, προσφέροντας ποτά και ξοδεύοντας χρήματα. Ο άνδρας πρέπει να δείξει στον εαυτό του και στους άλλους άνδρες τον ανδρισμό του. Όσο περισσότερα χρήματα ξοδεύεις τόσο πιο άνδρας είσαι. Το δεύτερο στάδιο είναι η «καψούρα». Το θηλυκό υποκείμενο γίνεται ξεχωριστό, έχει όνομα και ιστορία. Και αυτήν τη γυναίκα ο άνδρας θέλει να τη βγάλει εκτός μπαρ. Η «καψούρα» μπορεί να φθάσει μέχρι τον γάμο και σχεδόν αναπόφευκτα στο διαζύγιο.
●●●
Σε τέσσερις μήνες που δούλεψα ως κονσοματρίς κατάλαβα ότι το βασικό έργο δεν αρχίζει και δεν τελειώνει μέσα στο μπαρ. Για να κατανοήσω πλήρως το έργο, έπρεπε να μπω στα σπίτια των γυναικών. Να αποκτήσω την εμπιστοσύνη τους. Οι ίδιες εκτιμούσαν ειδικά το γεγονός ότι, για να κάνω την έρευνά μου, έγινα και η ίδια κονσοματρίς.Το έβρισκαν σπουδαίο ότι γίνεται μια επιστημονική έρευνα για αυτές. Έτσι έγινα δική τους. Αυτή είναι η φράση-κλειδί: «είναι δικιά μας». Έπρεπε όμως να τις ζήσω στην καθημερινότητά τους. Γι΄ αυτό έγινα μπέιμπι σίτερ, δουλεύοντας στα σπίτια τους για έναμισι χρόνο.
●●●
Οι γυναίκες με τις οποίες δούλεψα ήταν τότε 30-35 χρόνων. Μετά τα 35 οι περισσότερες τα παρατάνε. Συνήθως πρόκειται για γυναίκες ιδιαίτερα έξυπνες και δυναμικές. Πολλές ήταν ανύπαντρες μητέρες ή χωρισμένες που μεγάλωναν τα παιδιά μόνες τους. Το κίνητρο για να κάνουν αυτήν τη δουλειά ένα και μοναδικό: τα λεφτά. Όπως μου έλεγε μία από αυτές: «Είναι λούκι, είναι ψυχοφθόρο, είναι κουραστικό και σε παίρνει από κάτω και δεν μπορείς να ξεκόψεις. Γιατί είναι πολλά τα λεφτά και τα πλεονεκτήματα της δουλειάς. Δουλεύεις όσο θέλεις, όποτε θέλεις κι αν θες να κάνεις διακοπές 6 μήνες, μπορείς». Οι περισσότερες έχουν απαξιωτική αντίληψη για τους άνδρες. Έτσι κι αλλιώς, ο τρόπος που σχετίζονται με τους άνδρες παίζει σημαντικό ρόλο. Η ζωή της καθεμίας έχει εντελώς διαφορετική πορεία. Προέρχονται από όλες τις τάξεις, από τις πιο χαμηλές μέχρι τις ανώτατες. Οι περισσότερες είναι από μικροαστικές οικογένειες. Η ιστορία που έχουν πίσω τους; Τίποτα το δακρύβρεχτο. Ούτε βιαστές πατέρες, ούτε πουτάνες μητέρες. Τα κοινά τους στοιχεία είναι μια ζωή με ένταση, ταλαιπωρία, ξενύχτι, αντιζηλία η μία για την άλλη, αλκοόλ και λεφτά. Οι γυναίκες αυτές αποκαλούνται «εργαλείο». Στο μπαρ κονσομασιόν οι ρόλοι αντιστρέφονται. Η γυναίκα είναι ο κυνηγός, επειδή κυνηγάει τα φράγκα. Η κονσοματρίς αποκαλείται «αρπακτικό».
●●●
Μελέτησα ιδιαίτερα δύο ιστορίες. Η πρώτη γυναίκα ερχόταν από μεσοαστική οικογένεια. Ένα κορίτσι με το πιάνο και τα γαλλικά της. Οι γονείς της ήταν ανώτατοι δημόσιοι υπάλληλοι. Πέρασε την εφηβεία της υπό ασφυκτική πίεση. Μόλις τέλειωσε το λύκειο έφυγε από το σπίτι. Δούλεψε σε πολλά μπαρ. Σήμερα έχει έναν γιο, που τον μεγαλώνει μόνη της. Η δεύτερη προέρχεται από αγροτική περιοχή της Βόρειας Ελλάδας, από πάμφτωχη οικογένεια. Πέρασε στο Πανεπιστήμιο στην Αθήνα, έμενε στην εστία, αλλά οι δικοί της αδυνατούσαν να τη συντηρήσουν. Για να εξασφαλίζει ένα εισόδημα έπιασε δουλειά ως λουλουδού στα μπουζούκια. Εκεί γνωρίστηκε με μια παρέα σαχλαμαράδων, με το χασίσι στη μέση και έτσι μπήκε στα μπαρ κονσομασιόν. Άρχισε να κάνει «καριέρα», περιπλανώμενη σε όλη την Ελλάδα. Ταυτόχρονα, μάζευε πτυχία. Στο σπίτι της έχει έναν τοίχο με πτυχία. Ακόμα και σήμερα σπουδάζει. Εδώ και χρόνια έχει παραιτηθεί από το επάγγελμα και έχει δική της ατομική επιχείρηση.
●●●
Για αυτά μιλώ στη διατριβή μου «Ποτό για παρέα: Έμφυλες σχέσεις, σώμα και συναίσθημα στη σεξουαλική εργασία». Για μένα η έρευνα αυτή ήταν κουραστική, αλλά και τομή. Επηρέασε αρκετά τον τρόπο που βλέπω τις σχέσεις ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες. Και με έκανε να αγαπήσω πιο πολύ την ανθρωπολογία. Όσοι είπαν ότι δεν θα τα καταφέρω, διαψεύστηκαν. Όσοι είπαν ότι δεν θα βρω εκδότη, επαληθεύτηκαν. Δεν βρίσκω εκδότη και ακόμα ψάχνω...
ΥΓ:Ευχαριστούμε το «Μπαρ Βυθός» για τη βοήθειά του
LΙΝΚ:
www.gkapllani.http://www.tanea.gr/default.asp?pid=14&ct=11&artid=4490761