.......Μήπως αυτά σημαίνουν ότι η Ελλάδα οφείλει να ξεκόψει από τις
σημερινές της συμμαχίες; Βεβαίως όχι, καθώς εναλλακτική λύση δεν
υπάρχει. Αλλά η ελληνική πλευρά πρέπει να κατανοήσει έμπρακτα, κι όχι
μόνον λεκτικά, ότι η αξία μιας συμμαχίας για ένα της μέλος καθορίζεται
από το ειδικό βάρος του τελευταίου μέσα στο σύνολο της συμμαχίας. Πιο
λιανά: οι σύμμαχοι αξίζουν για σένα τόσο, όσο αξίζεις εσύ γι' αυτούς.
Καμμιά συμμαχία και καμμιά προστασία δεν κατασφαλίζει όποιον
βρίσκεται μαζί της σε σχέση μονομερούς εξάρτησης. Τα «δίκαια» της
Ελλάδας δεν εντυπωσιάζουν κανέναν, όσο πίσω τους βρίσκεται ένας
παρίας με διαρκώς απλωμένο το χέρι, κάποιος που ζει από δάνεια,
επιδοτήσεις και «προγράμματα στήριξης».
Η λύση του προβλήματος της εθνικής βιωσιμότητας, όχι σε λογιστική,
αλλά σε παραγωγική βάση, αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση
σοβαρής εξωτερικής πολιτικής. Οι εθνικοί πόροι πρέπει να
αντιμετωπισθούν με γεωπολιτικά και στρατηγικά κριτήρια, όχι ως
αριθμητικοί «δείκτες»: το 1% του εθνικού εισοδήματος που προέρχεται
από την άνοδο του τουρισμού δεν είναι το ίδιο με το 1% που δίνει μια
σύγχρονη εξοπλιστική βιομηχανία. Και πρέπει επίσης να εκλογικευθούν
και να χρησιμοποιηθούν στο σύνολό τους (δεν μου είναι κατανοητό λ.χ.
γιατί η Κύπρος, με ετήσιους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης γύρω στο
5% κατά την τελευταία δεκαπενταετία και με αύξουσα ευημερία, δεν
συμβάλλει οικονομικά -τρόποι βρίσκονται- στα ελληνικά εξοπλιστικά
προγράμματα· όποιος αισθάνεται μέρος του ελληνισμού το αποδεικνύει
σηκώνοντας εθνικά βάρη). Η προσπάθεια αυτή είναι απαραίτητη, γιατί
στην τωρινή συγκυρία, που είναι δυσμενέστατη για την Ελλάδα, έχει
προέχουσα σημασία να κερδηθεί χρόνος χωρίς να απωλεσθεί έδαφος, με
την ελπίδα ότι μελλοντικές ανακατατάξεις στον πλανητικό συσχετισμό
δυνάμεων θα εξασθενίσουν το γεωπολιτικό δυναμικό της Τουρκίας και
θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να πάρει μιαν Ιστορική ανάσα. Αν όμως
απωλεσθεί έδαφος στο προσεχές διάστημα, οι απώλειες θα είναι
ανεπανόρθωτες και πιθανότατα μοιραίες.
Φυσικά, οι ελπίδες δεν ισοδυναμούν με βεβαιότητες. Ας υπογραμμίσουμε
ακόμα μια φορά ότι η βαθύτερη αιτία της αύξουσας τουρκικής πίεσης
πάνω στην Ελλάδα δεν είναι ούτε πολιτισμική ούτε στενά πολιτική και
παροδική, αλλά έγκειται στη συνεχή διεύρυνση της διαφοράς ανάμεσα
στο γεωπολιτικό δυναμικό των δύο χωρών. Σε ορισμένους κρίσιμους
τομείς, όπως ο δημογραφικός, ξέρουμε από τώρα ότι το παιγνίδι είναι
χαμένο. Αν θέλουμε να παραμείνουμε νηφάλιοι, έστω και με αντίτιμο την
απαισιοδοξία, οφείλουμε να πούμε ότι και σε άλλα πεδία στρατηγικής
σημασίας αρχίζουν να παγιώνονται αναντίστροφες εξελίξεις.
Η Ελλάδα μεταβάλλεται σταθερά σε χώρα με περιορισμένα κυριαρχικά
δικαιώματα, δηλαδή δικαιώματα των οποίων η κυρίαρχη άσκηση
εξαρτάται από τη βούληση και τις αντιδράσεις τρίτων, ενώ παράλληλα η
στάση της γίνεται όλο και περισσότερο παθητική ή αντιφατική. Η
διακήρυξη «δεν παραχωρούμε τίποτε» δεν έχει έμπρακτο αντίκρυσμα
όταν η χώρα εκλιπαρεί σε κρίσιμες ώρες τις μεσολαβητικές προσπάθειες
των Ηνωμένων Πολιτειών ξέροντας εκ των προτέρων ότι αυτές θα
πληρωθούν με παραχωρήσεις ή όταν αποσύρει χωρίς χειροπιαστά
ανταλλάγματα το βέτο της για την τελωνειακή ένωση της Τουρκίας με
την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποδεικνύοντας έτσι άθελά της πόσο είναι
πιθανό να μετατραπεί σε δορυφόρο της Τουρκίας ακριβώς μέσω του
«ευρωπαϊκού δρόμου» και της επιρροής των «Ευρωπαίων εταίρων».
Τέτοιες ενέργειες δεν είναι απλώς εσφαλμένοι ή έστω συζητήσιμοι
χειρισμοί. Συνιστούν τα εύγλωττα επιφαινόμενα μιας βαθύτερης
ιστορικής κόπωσης, μιας προϊούσας, ηδονικής μάλιστα παράλυσης. Στον
βαθμό όπου η Ελλάδα θα καθίσταται ανεπαίσθητα γεωπολιτικός
δορυφόρος της Τουρκίας, ο κίνδυνος πολέμου θα απομακρύνεται, οι
ψευδαισθήσεις θα αβγατίζουν και η παράλυση θα γίνεται ακόμα
ηδονικότερη, εφ' όσον η υποχωρητικότητα θα αμείβεται με
αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς επαίνους, που τους χρειάζεται
κατεπειγόντως ο εκσυγχρονιζόμενος Βαλκάνιος, και επίσης με δάνεια και
δώρα για να χρηματοδοτείται ο παρασιτικός καταναλωτισμός. Απ' αυτές
τις συνθήκες ό,τι στην πραγματικότητα θα συνιστά κάμψη της ελληνικής
αντίστασης κάτω από την πίεση του υπέρτερου τουρκικού δυναμικού, οι
Έλληνες θα συνηθίσουν σιγά-σιγά να το ονομάζουν «πολιτισμένη
συμπεριφορά», «υπέρβαση του εθνικισμού» και «εξευρωπαϊσμό».
Πράγματι, το σημερινό δίλημμα είναι αντικειμενικά τρομακτικό και
ψυχολογικά αφόρητο: η ειρήνη σημαίνει για την Ελλάδα
δορυφοροποίηση και ο πόλεμος σημαίνει συντριβή. Η υπέρβαση του
διλήμματος αυτού, η ανατροπή των σημερινών γεωπολιτικών και
στρατηγικών συσχετισμών απαιτεί ούτε λίγο ούτε πολύ την επιτέλεση
ενός ηράκλειου άθλου, για τον όποιο η ελληνική κοινωνία, έτσι όπως
είναι, δεν διαθέτει τα κότσια.
Οι μετριότητες, υπομετριότητες και ανθυπομετριότητες, που
συναπαρτίζουν τον ελληνικό πολιτικό και παραπολιτικό κόσμο, δεν
έχουν το ανάστημα να θέσουν και να λύσουν ιστορικά προβλήματα
τέτοιας έκτασης και τέτοιου βάθους, ίσως να καταρρεύσουν ακόμα και
στην περίπτωση όπου θα βρεθούν μπροστά στη μεγάλη απόφαση να
διεξαγάγουν έναν πόλεμο γιατί, αν ο πόλεμος είναι συνέχεια της
πολιτικής, ποιος πόλεμος θα συνεχίσει μια σπασμωδική πολιτική; Οι
ευρύτερες μάζες, καθοδηγούμενες από το ίδιο ένστικτο της
βραχυπρόθεσμης αυτοσυντήρησης, έχουν βρει τη δική τους ψυχολογικά
βολική λύση: το έθνος το υπηρετούν ανέξοδα περιβαλλόμενες
γαλανόλευκα ράκη, οπότε το καλεί η περίσταση, και έχοντας κατόπιν
ήσυχη συνείδηση το κλέβουν μόνιμα με παντοειδείς τρόπους: από τη
φοροδιαφυγή, την αισχροκέρδεια και τα «αυθαίρετα» ίσαμε τα
ευκολοαπόκτητα πτυχία, τη χαμηλή παραγωγικότητα εργασίας (ούτε το
50% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης!) και την κραυγαλέα
ανισότητα ανάμεσα σ' ό,τι παράγεται και σ' ό,τι καταναλώνεται, με
αποτέλεσμα την καταχρέωση και την πολιτική εξάρτηση του τόπου. Αν
λάβουμε υπ' όψιν μας μόνον όσα πράττονται και αφήσουμε εντελώς στην
άκρη την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους οι πράττοντες, τότε
φαίνεται να βρισκόμαστε σε συλλογική αναζήτηση της ιστορικής
ευθανασίας, υπό τον ορό να σκηνοθετηθούν έτσι τα πράγματα, ώστε
κανείς να μην έχει την άμεση ευθύνη, και επίσης υπό τον ορό να
τεχνουργηθούν απροσμάχητες ανακουφιστικές εκλογικεύσεις
(«ελληνοκεντρικές» ή «εξευρωπαιστικές», αδιάφορο). Τις τραγωδίες ή
τις κωμωδίες, που μπορούν να περιγράψουν με τις αρμόζουσες
αποχρώσεις αυτήν την ιδιαίτερη κοινωνική και ψυχολογική κατάσταση,
θα τις γράψουν ίσως άλλοι. Εμένα μου έρχεται στον νου η τετριμμένη,
αλλά πάντοτε ευθύβολη θυμοσοφία: όπως στρώνει καθένας, έτσι και
κοιμάται.
σημερινές της συμμαχίες; Βεβαίως όχι, καθώς εναλλακτική λύση δεν
υπάρχει. Αλλά η ελληνική πλευρά πρέπει να κατανοήσει έμπρακτα, κι όχι
μόνον λεκτικά, ότι η αξία μιας συμμαχίας για ένα της μέλος καθορίζεται
από το ειδικό βάρος του τελευταίου μέσα στο σύνολο της συμμαχίας. Πιο
λιανά: οι σύμμαχοι αξίζουν για σένα τόσο, όσο αξίζεις εσύ γι' αυτούς.
Καμμιά συμμαχία και καμμιά προστασία δεν κατασφαλίζει όποιον
βρίσκεται μαζί της σε σχέση μονομερούς εξάρτησης. Τα «δίκαια» της
Ελλάδας δεν εντυπωσιάζουν κανέναν, όσο πίσω τους βρίσκεται ένας
παρίας με διαρκώς απλωμένο το χέρι, κάποιος που ζει από δάνεια,
επιδοτήσεις και «προγράμματα στήριξης».
Η λύση του προβλήματος της εθνικής βιωσιμότητας, όχι σε λογιστική,
αλλά σε παραγωγική βάση, αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση
σοβαρής εξωτερικής πολιτικής. Οι εθνικοί πόροι πρέπει να
αντιμετωπισθούν με γεωπολιτικά και στρατηγικά κριτήρια, όχι ως
αριθμητικοί «δείκτες»: το 1% του εθνικού εισοδήματος που προέρχεται
από την άνοδο του τουρισμού δεν είναι το ίδιο με το 1% που δίνει μια
σύγχρονη εξοπλιστική βιομηχανία. Και πρέπει επίσης να εκλογικευθούν
και να χρησιμοποιηθούν στο σύνολό τους (δεν μου είναι κατανοητό λ.χ.
γιατί η Κύπρος, με ετήσιους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης γύρω στο
5% κατά την τελευταία δεκαπενταετία και με αύξουσα ευημερία, δεν
συμβάλλει οικονομικά -τρόποι βρίσκονται- στα ελληνικά εξοπλιστικά
προγράμματα· όποιος αισθάνεται μέρος του ελληνισμού το αποδεικνύει
σηκώνοντας εθνικά βάρη). Η προσπάθεια αυτή είναι απαραίτητη, γιατί
στην τωρινή συγκυρία, που είναι δυσμενέστατη για την Ελλάδα, έχει
προέχουσα σημασία να κερδηθεί χρόνος χωρίς να απωλεσθεί έδαφος, με
την ελπίδα ότι μελλοντικές ανακατατάξεις στον πλανητικό συσχετισμό
δυνάμεων θα εξασθενίσουν το γεωπολιτικό δυναμικό της Τουρκίας και
θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να πάρει μιαν Ιστορική ανάσα. Αν όμως
απωλεσθεί έδαφος στο προσεχές διάστημα, οι απώλειες θα είναι
ανεπανόρθωτες και πιθανότατα μοιραίες.
Φυσικά, οι ελπίδες δεν ισοδυναμούν με βεβαιότητες. Ας υπογραμμίσουμε
ακόμα μια φορά ότι η βαθύτερη αιτία της αύξουσας τουρκικής πίεσης
πάνω στην Ελλάδα δεν είναι ούτε πολιτισμική ούτε στενά πολιτική και
παροδική, αλλά έγκειται στη συνεχή διεύρυνση της διαφοράς ανάμεσα
στο γεωπολιτικό δυναμικό των δύο χωρών. Σε ορισμένους κρίσιμους
τομείς, όπως ο δημογραφικός, ξέρουμε από τώρα ότι το παιγνίδι είναι
χαμένο. Αν θέλουμε να παραμείνουμε νηφάλιοι, έστω και με αντίτιμο την
απαισιοδοξία, οφείλουμε να πούμε ότι και σε άλλα πεδία στρατηγικής
σημασίας αρχίζουν να παγιώνονται αναντίστροφες εξελίξεις.
Η Ελλάδα μεταβάλλεται σταθερά σε χώρα με περιορισμένα κυριαρχικά
δικαιώματα, δηλαδή δικαιώματα των οποίων η κυρίαρχη άσκηση
εξαρτάται από τη βούληση και τις αντιδράσεις τρίτων, ενώ παράλληλα η
στάση της γίνεται όλο και περισσότερο παθητική ή αντιφατική. Η
διακήρυξη «δεν παραχωρούμε τίποτε» δεν έχει έμπρακτο αντίκρυσμα
όταν η χώρα εκλιπαρεί σε κρίσιμες ώρες τις μεσολαβητικές προσπάθειες
των Ηνωμένων Πολιτειών ξέροντας εκ των προτέρων ότι αυτές θα
πληρωθούν με παραχωρήσεις ή όταν αποσύρει χωρίς χειροπιαστά
ανταλλάγματα το βέτο της για την τελωνειακή ένωση της Τουρκίας με
την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποδεικνύοντας έτσι άθελά της πόσο είναι
πιθανό να μετατραπεί σε δορυφόρο της Τουρκίας ακριβώς μέσω του
«ευρωπαϊκού δρόμου» και της επιρροής των «Ευρωπαίων εταίρων».
Τέτοιες ενέργειες δεν είναι απλώς εσφαλμένοι ή έστω συζητήσιμοι
χειρισμοί. Συνιστούν τα εύγλωττα επιφαινόμενα μιας βαθύτερης
ιστορικής κόπωσης, μιας προϊούσας, ηδονικής μάλιστα παράλυσης. Στον
βαθμό όπου η Ελλάδα θα καθίσταται ανεπαίσθητα γεωπολιτικός
δορυφόρος της Τουρκίας, ο κίνδυνος πολέμου θα απομακρύνεται, οι
ψευδαισθήσεις θα αβγατίζουν και η παράλυση θα γίνεται ακόμα
ηδονικότερη, εφ' όσον η υποχωρητικότητα θα αμείβεται με
αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς επαίνους, που τους χρειάζεται
κατεπειγόντως ο εκσυγχρονιζόμενος Βαλκάνιος, και επίσης με δάνεια και
δώρα για να χρηματοδοτείται ο παρασιτικός καταναλωτισμός. Απ' αυτές
τις συνθήκες ό,τι στην πραγματικότητα θα συνιστά κάμψη της ελληνικής
αντίστασης κάτω από την πίεση του υπέρτερου τουρκικού δυναμικού, οι
Έλληνες θα συνηθίσουν σιγά-σιγά να το ονομάζουν «πολιτισμένη
συμπεριφορά», «υπέρβαση του εθνικισμού» και «εξευρωπαϊσμό».
Πράγματι, το σημερινό δίλημμα είναι αντικειμενικά τρομακτικό και
ψυχολογικά αφόρητο: η ειρήνη σημαίνει για την Ελλάδα
δορυφοροποίηση και ο πόλεμος σημαίνει συντριβή. Η υπέρβαση του
διλήμματος αυτού, η ανατροπή των σημερινών γεωπολιτικών και
στρατηγικών συσχετισμών απαιτεί ούτε λίγο ούτε πολύ την επιτέλεση
ενός ηράκλειου άθλου, για τον όποιο η ελληνική κοινωνία, έτσι όπως
είναι, δεν διαθέτει τα κότσια.
Οι μετριότητες, υπομετριότητες και ανθυπομετριότητες, που
συναπαρτίζουν τον ελληνικό πολιτικό και παραπολιτικό κόσμο, δεν
έχουν το ανάστημα να θέσουν και να λύσουν ιστορικά προβλήματα
τέτοιας έκτασης και τέτοιου βάθους, ίσως να καταρρεύσουν ακόμα και
στην περίπτωση όπου θα βρεθούν μπροστά στη μεγάλη απόφαση να
διεξαγάγουν έναν πόλεμο γιατί, αν ο πόλεμος είναι συνέχεια της
πολιτικής, ποιος πόλεμος θα συνεχίσει μια σπασμωδική πολιτική; Οι
ευρύτερες μάζες, καθοδηγούμενες από το ίδιο ένστικτο της
βραχυπρόθεσμης αυτοσυντήρησης, έχουν βρει τη δική τους ψυχολογικά
βολική λύση: το έθνος το υπηρετούν ανέξοδα περιβαλλόμενες
γαλανόλευκα ράκη, οπότε το καλεί η περίσταση, και έχοντας κατόπιν
ήσυχη συνείδηση το κλέβουν μόνιμα με παντοειδείς τρόπους: από τη
φοροδιαφυγή, την αισχροκέρδεια και τα «αυθαίρετα» ίσαμε τα
ευκολοαπόκτητα πτυχία, τη χαμηλή παραγωγικότητα εργασίας (ούτε το
50% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης!) και την κραυγαλέα
ανισότητα ανάμεσα σ' ό,τι παράγεται και σ' ό,τι καταναλώνεται, με
αποτέλεσμα την καταχρέωση και την πολιτική εξάρτηση του τόπου. Αν
λάβουμε υπ' όψιν μας μόνον όσα πράττονται και αφήσουμε εντελώς στην
άκρη την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους οι πράττοντες, τότε
φαίνεται να βρισκόμαστε σε συλλογική αναζήτηση της ιστορικής
ευθανασίας, υπό τον ορό να σκηνοθετηθούν έτσι τα πράγματα, ώστε
κανείς να μην έχει την άμεση ευθύνη, και επίσης υπό τον ορό να
τεχνουργηθούν απροσμάχητες ανακουφιστικές εκλογικεύσεις
(«ελληνοκεντρικές» ή «εξευρωπαιστικές», αδιάφορο). Τις τραγωδίες ή
τις κωμωδίες, που μπορούν να περιγράψουν με τις αρμόζουσες
αποχρώσεις αυτήν την ιδιαίτερη κοινωνική και ψυχολογική κατάσταση,
θα τις γράψουν ίσως άλλοι. Εμένα μου έρχεται στον νου η τετριμμένη,
αλλά πάντοτε ευθύβολη θυμοσοφία: όπως στρώνει καθένας, έτσι και
κοιμάται.
ΥΓ Με την πρωτη ευκαιρια θα βαλουμε και το κομματι που μιλαει για εναν ελληνοτουρκικο πολεμο και τις πιθανοτητες και προυποθεσεις για να τον κερδισει η χωρα μας.
ΥΓ2 Να θυμισουμε οτι ο Κονδυλης ειναι παγκοσμια αναγνωρισμενος (εκτος Ελλαδας εννοειται) αναλυτης και ολα τα κειμενα του εχουν γραφει τουλαχιστον 10 χρονια πριν. Βασικα εγραφε για αλλα ζητηματα αλλα που και που υπο μορφη παραρτηματος εγραφε και για ελληνικα ζητηματα.
Σχόλια