Γιαννης Λουλης: Με δεδομένες τις φορτίσεις και τις ευαισθησίες που φέρνει στην επιφάνεια η οικονομική κρίση, η κοινή γνώμη ζητούσε ξεκαθάρισμα...
Το τοπίο μετά τη ΔΕΘ
Η φάση αυτή είναι η δυσκολότερη της κυβέρνησης. Και τούτο παρά το ότι στη δεύτερη θητεία της προχωράει πιο γρήγορα και τολμηρά σε μεταρρυθμίσεις, όπως λ.χ. εκείνη του ασφαλιστικού. Ομως η διεθνής οικονομική κρίση, με δεδομένες τις αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας, θέτει σε κίνδυνο την κεντρική επιτυχία της πρώτης θητείας, που ήταν η μείωση του ελλείμματος από 7% σε κάτω από 3%. Ετσι, τα νέα φορολογικά μέτρα κατέστησαν πλέον αναγκαία.
Το εάν τα μέτρα αυτά είναι αποτελεσματικά θα το δείξει ο χρόνος, με δεδομένο ότι το μίγμα των στόχων (περισσότερα έσοδα, αλλά και συνέχιση της ανάπτυξης) είναι φιλόδοξο. Ενα πάντως είναι βέβαιο: όταν λαμβάνονται παρόμοια μέτρα υπάρχει πολιτικό κόστος.
Κόστος είχε επίσης η κυβέρνηση όταν έλαβε ανάλογα μέτρα στις αρχές του 2005. Και τούτο παρά το ότι τα μέτρα εκείνα καλούνταν ν’ αντιμετωπίσουν ένα τεράστιο έλλειμμα που οφειλόταν στην πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης. Προφανώς οι σημερινές δυσκολίες δεν μπορούν να αποδοθούν στην προηγούμενη κυβέρνηση. Αρα το τωρινό κόστος είναι de facto μεγαλύτερο από εκείνο του 2005.
Ετσι, ο πρωθυπουργός, βραχυχρόνια, δεν μπορούσε να βγει πολιτικά κερδισμένος από τη ΔΕΘ. Τα όποια οφέλη του θα είναι μακροχρόνια, αρκεί να αποδώσουν τα φορολογικά μέτρα και να προχωρήσουν αταλάντευτα οι μεταρρυθμίσεις. Σε τελική ανάλυση, το στοίχημά του δεν είναι τα πρόσκαιρα ποσοστά δημοτικότητας αλλά η στρατηγική μάχη στο πεδίο της αξιοπιστίας και της εμπιστοσύνης. Ετσι, στη ΔΕΘ ο Κώστας Καραμανλής όφειλε να κάνει το αυτονόητο και να αναλάβει πλήρως την ευθύνη της οικονομικής πολιτικής, καθώς η εποχή των πρωθυπουργών ως «από μηχανής θεών» που κρατούν τα ευχάριστα για τον εαυτό τους έχει περάσει ανεπιστρεπτί.
Βεβαίως, οι δυσκολίες για τον πρωθυπουργό πολλαπλασιάστηκαν από το ότι εγέρθηκαν ζητήματα πέραν της οικονομίας. Και μάλιστα τα ζητήματα αυτά, επειδή ήταν προσωποποιημένα, κυριάρχησαν στη συνέντευξη Τύπου. Δεν πρόκειται να αναφερθώ σε πρόσωπα. Στη διαδρομή μου ως αναλυτή με απασχολούν μόνο πολιτικά φαινόμενα. Οχι πρόσωπα. Πέραν βεβαίως των ηγετών, που διαμορφώνουν τις εξελίξεις. Ενα πάντως είναι βέβαιο: με δεδομένες τις φορτίσεις και τις ευαισθησίες που φέρνει στην επιφάνεια η οικονομική κρίση, η κοινή γνώμη ζητούσε ξεκαθάρισμα εν σχέσει με συγκεκριμένες συμπεριφορές. Δικαίως ή αδίκως. Και πάντως όχι παράλογα.
«Αμεσες» δημοσκοπήσεις μετά τη ΔΕΘ, φωτογραφίζοντας στιγμιαία τη φορτισμένη συγκυρία, κατέγραψαν απόκλιση της κοινής γνώμης από κάποιες επιλογές του πρωθυπουργού και κυρίως από εκείνες που ήταν άσχετες με την οικονομία. Τούτο είναι ξεκάθαρο.
Ομως τα στρατηγικά δεδομένα του τοπίου έχουν καταγραφεί μέσα από έρευνες σε βάθος, όπως λ.χ. εκείνη της MRB για τον ΕΤ.Κ, αλλά και της GPO, που προηγήθηκε, και οι οποίες διερεύνησαν αναλυτικά ένα σύνολο αντιδράσεων. Από τις έρευνες εκείνες προκύπτει πως στον αμείλικτο νόμο της σύγκρισης η Ν.Δ. κυριαρχεί του ΠΑΣΟΚ ως πιο αξιόπιστη κυβερνητικά (ιδίως στην οικονομία). Και ακόμη περισσότερο σε επίπεδο ηγεσίας.
Αρα οι συνολικές επιλογές (οικονομικές και μη) της ηγεσίας της Ν.Δ. θα αποδειχτούν καθοριστικές για το πού εν τέλει θα ισορροπήσει το πολιτικό τοπίο. Με δεδομένο άλλωστε ότι ο τωρινός πρωθυπουργός είναι ταυτόχρονα η ασπίδα και το πιο ισχυρό χαρτί της κυβέρνησης.
Η φάση αυτή είναι η δυσκολότερη της κυβέρνησης. Και τούτο παρά το ότι στη δεύτερη θητεία της προχωράει πιο γρήγορα και τολμηρά σε μεταρρυθμίσεις, όπως λ.χ. εκείνη του ασφαλιστικού. Ομως η διεθνής οικονομική κρίση, με δεδομένες τις αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας, θέτει σε κίνδυνο την κεντρική επιτυχία της πρώτης θητείας, που ήταν η μείωση του ελλείμματος από 7% σε κάτω από 3%. Ετσι, τα νέα φορολογικά μέτρα κατέστησαν πλέον αναγκαία.
Το εάν τα μέτρα αυτά είναι αποτελεσματικά θα το δείξει ο χρόνος, με δεδομένο ότι το μίγμα των στόχων (περισσότερα έσοδα, αλλά και συνέχιση της ανάπτυξης) είναι φιλόδοξο. Ενα πάντως είναι βέβαιο: όταν λαμβάνονται παρόμοια μέτρα υπάρχει πολιτικό κόστος.
Κόστος είχε επίσης η κυβέρνηση όταν έλαβε ανάλογα μέτρα στις αρχές του 2005. Και τούτο παρά το ότι τα μέτρα εκείνα καλούνταν ν’ αντιμετωπίσουν ένα τεράστιο έλλειμμα που οφειλόταν στην πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης. Προφανώς οι σημερινές δυσκολίες δεν μπορούν να αποδοθούν στην προηγούμενη κυβέρνηση. Αρα το τωρινό κόστος είναι de facto μεγαλύτερο από εκείνο του 2005.
Ετσι, ο πρωθυπουργός, βραχυχρόνια, δεν μπορούσε να βγει πολιτικά κερδισμένος από τη ΔΕΘ. Τα όποια οφέλη του θα είναι μακροχρόνια, αρκεί να αποδώσουν τα φορολογικά μέτρα και να προχωρήσουν αταλάντευτα οι μεταρρυθμίσεις. Σε τελική ανάλυση, το στοίχημά του δεν είναι τα πρόσκαιρα ποσοστά δημοτικότητας αλλά η στρατηγική μάχη στο πεδίο της αξιοπιστίας και της εμπιστοσύνης. Ετσι, στη ΔΕΘ ο Κώστας Καραμανλής όφειλε να κάνει το αυτονόητο και να αναλάβει πλήρως την ευθύνη της οικονομικής πολιτικής, καθώς η εποχή των πρωθυπουργών ως «από μηχανής θεών» που κρατούν τα ευχάριστα για τον εαυτό τους έχει περάσει ανεπιστρεπτί.
Βεβαίως, οι δυσκολίες για τον πρωθυπουργό πολλαπλασιάστηκαν από το ότι εγέρθηκαν ζητήματα πέραν της οικονομίας. Και μάλιστα τα ζητήματα αυτά, επειδή ήταν προσωποποιημένα, κυριάρχησαν στη συνέντευξη Τύπου. Δεν πρόκειται να αναφερθώ σε πρόσωπα. Στη διαδρομή μου ως αναλυτή με απασχολούν μόνο πολιτικά φαινόμενα. Οχι πρόσωπα. Πέραν βεβαίως των ηγετών, που διαμορφώνουν τις εξελίξεις. Ενα πάντως είναι βέβαιο: με δεδομένες τις φορτίσεις και τις ευαισθησίες που φέρνει στην επιφάνεια η οικονομική κρίση, η κοινή γνώμη ζητούσε ξεκαθάρισμα εν σχέσει με συγκεκριμένες συμπεριφορές. Δικαίως ή αδίκως. Και πάντως όχι παράλογα.
«Αμεσες» δημοσκοπήσεις μετά τη ΔΕΘ, φωτογραφίζοντας στιγμιαία τη φορτισμένη συγκυρία, κατέγραψαν απόκλιση της κοινής γνώμης από κάποιες επιλογές του πρωθυπουργού και κυρίως από εκείνες που ήταν άσχετες με την οικονομία. Τούτο είναι ξεκάθαρο.
Ομως τα στρατηγικά δεδομένα του τοπίου έχουν καταγραφεί μέσα από έρευνες σε βάθος, όπως λ.χ. εκείνη της MRB για τον ΕΤ.Κ, αλλά και της GPO, που προηγήθηκε, και οι οποίες διερεύνησαν αναλυτικά ένα σύνολο αντιδράσεων. Από τις έρευνες εκείνες προκύπτει πως στον αμείλικτο νόμο της σύγκρισης η Ν.Δ. κυριαρχεί του ΠΑΣΟΚ ως πιο αξιόπιστη κυβερνητικά (ιδίως στην οικονομία). Και ακόμη περισσότερο σε επίπεδο ηγεσίας.
Αρα οι συνολικές επιλογές (οικονομικές και μη) της ηγεσίας της Ν.Δ. θα αποδειχτούν καθοριστικές για το πού εν τέλει θα ισορροπήσει το πολιτικό τοπίο. Με δεδομένο άλλωστε ότι ο τωρινός πρωθυπουργός είναι ταυτόχρονα η ασπίδα και το πιο ισχυρό χαρτί της κυβέρνησης.
Σχόλια