Απόρρητο τηλεγράφημα του πρέσβη Κλόσσον στον ΥΠΕΞ Πάουελ, το Δεκέμβριο 2003. Οι στρατηγικοι στοχοι μας απαιτουν την επανενωση της Κυπρου.

«Χρειαζόμαστε πόρους χρηματοδότησης για να πετύχουμε στρατηγικούς στόχους»

Απόρρητο τηλεγράφημα του πρέσβη Κλόσσον στον ΥΠΕΞ Πάουελ, το Δεκέμβριο 2003

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ «Η ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ του Κυπριακού, μαζί με την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενός ενωμένου νησιού, θα προωθήσει τα βασικά αμερικανικά συμφέροντα. Θα βοηθήσει τη Τουρκία να συνεχίσει να προωθεί τις φιλοδοξίες της για την Ευρώπη, ειδικά για την ένταξη της στην Ε.Ε.». Στις 19 Δεκεμβρίου 2003 -τέσσερις μήνες πριν το δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου 2004- ο πρέσβης των Ην. Πολιτειών στην Λευκωσία, Μάικλ Κλόσσον, τα είπε όλα μέσα σε πέντε γραμμές. Ότι η επίλυση του Κυπριακού, πάνω απ' όλα, εξυπηρετεί τους αμερικανικούς στρατηγικούς σχεδιασμούς, οι οποίοι -μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001- στοχεύουν στον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και των βασικών πηγών ενέργειας. Εκείνη την ημέρα, ο κ. Κλόσσον αποστέλλει σημείωμα στον τότε υπουργό Εξωτερικών, Κόλιν Πάουελ για την κατάσταση των αμερικανο-κυπριακών σχέσεων και τις προοπτικές επίλυσης του κυπριακού προβλήματος και νιώθει την ανάγκη «να τα πει όλα», ως να αναφέρεται στην αμερικανική πρεσβεία της... Μόσχας, που ακόμα και σήμερα είναι η πλέον σημαντική αποστολή των ΗΠΑ στο εξωτερικό! «Προκειμένου να επιτύχουμε τους στρατηγικούς μας στόχους», γράφει ο Αμερικανός πρέσβης στον κ. Πάουελ, «η πρεσβεία της Λευκωσίας πρέπει να έχει αρκετούς πόρους χρηματοδότησης, προσωπικό και υποδομή»... Βασικό επιχείρημα του κ. Κλόσσον είναι ότι ο συμβιβασμός στην Κύπρο, στη βάση του κειμένου των Ηνωμένων Εθνών, γνωστού ως «σχεδίου Ανάν», θα προωθήσει τα στρατηγικά συμφέροντα της χώρας του και θα βοηθήσει την περιφερειακή ασφάλεια στη Μέση Ανατολή. Ταυτόχρονα, ο Αμερικανός πρέσβης, ο οποίος φέρει τεράστια ευθύνη για το φιάσκο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στο νησί, υπογραμμίζει ότι η διευθέτηση του Κυπριακού θα στηρίζει τον «αντιτρομοκρατικό αγώνα» των ΗΠΑ και την προσπάθεια μη διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής. Το σημείωμα, που αποκαλύπτει για πρώτη φορά ο Φιλελεύθερος, προς τον επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, αποστέλλεται δύο ημέρες μετά την απόφαση του τότε προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου να ζητήσει την επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Στις 17 Δεκεμβρίου 2003 ο κ. Παπαδόπουλος είχε υπογράψει επιστολή προς τον Κόφι Ανάν, που συνέταξε από κοινού με τον κ. Νίκο Κατσουρίδη εκ μέρους του ΑΚΕΛ και τον κ. Αβέρωφ Νεοφύτου εκ μέρους του ΔΗΣΥ, και στην οποία ανέφερε ότι «αξίζουμε ακόμη μια προσπάθεια». Υπογράμμιζε επίσης ότι «είμαστε έτοιμοι να εμπλακούμε άμεσα σε σημαντικές, ουσιαστικές διαπραγματεύσεις». Στην εισαγωγή του 15σέλιδου σημειώματος του κ. Κλόσσον, η οποία είναι λογοκριμένη, ο Αμερικανός πρέσβης εκφράζει αμφιβολίες για την αφοσίωση του κ. Παπαδόπουλου στην διαπραγματευτική διαδικασία, ενώ αποφεύγει τον χαρακτηρισμό «ιστορικά αντιαμερικανός» που αποδίδεται στον πρώην πρόεδρο, σε άλλα αμερικανικά έγγραφα, τα οποία παραμένουν απόρρητα. Με τις απόψεις του Αμερικανού πρέσβη, διαφωνούσε ο τότε ειδικός συντονιστής Τόμας Γουέστον, ο οποίος είχε αναπτύξει καλή σχέση συνεργασίας με τον κ. Παπαδόπουλο, ενώ είχε φροντίσει να τερματιστεί το καθεστώς μη αποστολής προσκλήσεων εκ μέρους της αμερικανικής πρεσβείας. Στη συνέχεια του τηλεγραφήματος, ο κ. Κλόσσον τονίζει ότι η λύση του προβλήματος «θα βοηθήσει στη μείωση των εντάσεων στο ΝΑΤΟ μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, θα απομακρύνει την ανάφλεξη και την σύγκρουση σε μια έκρυθμη περιοχή και θα στηρίξει την ευημερία και την συνεργασία μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου». Αυτό, γράφει, «θα αντηχήσει θετικά και σε άλλες περιοχές όπου υπάρχουν εθνικιστικές και θρησκευτικές αντιδράσεις. Μια ειρηνική διευθέτηση σημαίνει ένα πιο ασφαλές μέλλον για τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους», υπογραμμίζει. (Ακολουθεί λογοκριμένο κείμενο -πρόκειται για την παράγραφο Ε- το οποίο εξηγεί τα οφέλη για τις Ηνωμένες Πολιτείες από την επανένωση του νησιού μέσω της λύσης που προωθεί και διαπραγματεύεται ο ΟΗΕ με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Επίσης, λογοκριμένη είναι και η παράγραφος F - περίπου μισή σελίδα. Σ' αυτήν τονίζονται οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η διαπραγμάτευση του ΟΗΕ και η προώθηση της λύσης.) Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρέσβης, σε κάθε ευκαιρία και σε αρκετές σελίδες του σημειώματός του, αναφέρεται σε «πόρους» και «χρήματα» που χρειάζεται η πρεσβεία για να φέρει σε πέρας την αποστολή της, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει αναγκαστικά και παράνομη δραστηριότητα. Σημειώνει στη δεύτερη σελίδα του μηνύματος στον κ. Πάουελ: «Ο πρώτος στρατηγικός στόχος της πρεσβείας στη Κύπρο είναι: το χτίσιμο περιφερειακής σταθερότητας μέσω μίας περιεκτικής διευθέτησης του κυπριακού προβλήματος, ενίσχυση της συνεργασίας με την Κύπρο για την πάταξη της τρομοκρατίας και τη μη διάδοση όπλων μαζικής καταστροφής, εσωτερική ασφάλεια και διεύρυνση των εμπορικών αγορών. Είναι απαραίτητη η σθεναρή δημόσια διπλωματία για την επιτυχία σε κάθε τομέα. Η επιτυχία των στόχων αυτών, η οποία απαιτεί επαρκείς πόρους και ορθή διαχείριση, θα αναβαθμίσει τα αμερικανικά συμφέροντα και αξίες σε αυτή τη στρατηγική περιοχή, ενώ θα ενισχύσει την σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο». Σε άλλο σημείο του τηλεγραφήματος γράφει στον Αμερικανό υπουργό των Εξωτερικών: «Η επαρκής υποστήριξη της διπλωματικής μας πλατφόρμας απαιτεί επιπρόσθετες πηγές χρηματοδότησης». Ο κ. Κλόσσον διακρίθηκε για τα λανθασμένα μηνύματα που έστελλε στον κ. Πάουελ, με αποτέλεσμα να υπάρξει στροφή πλήρους υποστήριξης προς τις τουρκικές θέσεις Η συνάντηση και η συνομιλία μαζί τους -στο τηλεγράφημα τους κατονομάζει- πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο Χίλτον της Λευκωσίας. «Βασικό όργανο του προγράμματος η UNOPS» Αντιδράσεις στα δικοινοτικά και από τις δυο πλευρές ΣΤΟ τηλεγράφημα της 19ης Δεκεμβρίου 2003, που έχει αποχαρακτηριστεί μετά από αίτημά μας, ο Αμερικανός πρέσβης σημειώνει: «Η εξασφάλιση σταθερότητας στη περιοχή είναι ο πιο σημαντικός μας στόχος. Το πιο σημαντικό όχημα (για την επίτευξη του στόχου), είναι η διευθέτηση της μακροχρόνιας διαίρεσης τους νησιού μέσω των διαβουλεύσεων που πραγματοποιούνται υπο την επίβλεψη του ΟΗΕ. Η αμερικανική πρεσβεία προσφέρει υποστήριξη-κλειδί για την διευθέτηση, μέσω διαπραγματεύσεων. Ιδιαιτέρως (προσφέρει) μέσω: 1) διπλωματικής υποστήριξη του Γραφείου Καλών Υπηρεσιών του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, 2) υποστήριξη με παρεμβάσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων της Ουάσιγκτον (συμπεριλαμβανομένων επισκέψεων απ' τον ειδικό συντονιστή των ΗΠΑ για τη Κύπρο), και 3) έντονη δημόσια διπλωματία που θα υποστηρίξει το σχέδιο του ΟΗΕ. (Ακολουθεί λογοκριμένο κείμενο, περίπου μισής σελίδας, που αναφέρεται στις αμερικανικές πιέσεις για επανάληψη των διαπραγματεύσεων, που είχαν διακοπεί μετά την άρνηση του Ραούφ Ντενκτάς να διαπραγματευθεί στη Χάγη.) Ο κ. Κλόσσον ενημερώνει τον κ. Πάουελ ότι τόσο η Κυβέρνηση της Κύπρου όσο και οι τουρκοκυπριακές Αρχές (εννοεί βασικά τον Ραούφ Ντενκτάς) αντιστέκονται και δημιουργούν προβλήματα στην υλοποίηση των δικοινοτικών προγραμμάτων, για τα οποία δεν έχει δοθεί ποτέ λογαριασμός, ούτε στην κυπριακή Κυβέρνηση, ούτε στις κατοχικές Αρχές. Για τα τρία προγράμματα φτάνουν ακόμα και σήμερα στη Λευκωσία από την Ουάσιγκτον 15 εκατ. δολάρια το χρόνο. Σημειώνει σχετικά: «O υπεύθυνος του Οικονομικού Τομέα επιβλέπει και στεγάζει το έργο εργολάβων της USAID που έχουν αναλάβει τα μεγαλύτερα από τα τρία δικοινοτικά μας προγράμματα - το Δικοινοτικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (BDP). Το BDP, από κοινού με το BSP (Δικοινοτικό Πρόγραμμα Υποστήριξης) και το CASP (Κυπρο-Αμερικανικό Πρόγραμμα Υποτροφιών), τα οποία έχουν επιχορηγηθεί με 15 εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο (Ακολουθεί λογοκριμένο κείμενο.) Αυτά τα προγράμματα έχουν συμβάλλει σημαντικότατα στην ικανότητα των Ελλήνων και Τούρκων Κυπρίων για να αρθούν απαγορεύσεις στη διέλευση της ουδέτερης ζώνης για το σκοπό συντήρησης πολιτιστικών μνημείων, νεκροταφείων, στη διευκόλυνση στα οδοφράγματα, στη μεσολάβηση και στην ενθάρρυνση της κυπριακής κυβέρνησης προς υποστήριξη των μειονοτήτων, στην εργασία για να βελτιωθεί το εμπόριο μεταξύ των δύο κοινοτήτων, και σε μια ευρεία εμβέλεια στο κοινό... (ακολουθεί λογοκριμένο κείμενο). Τα δικοινοτικά μας προγράμματα συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν αντίσταση τόσο από την κυβέρνηση της Κύπρου όσο και από τις τουρκοκυπριακές αρχές σε διάφορα στάδια και για διάφορα έργα, γεγονός το οποίο απαιτεί ασυνήθιστα πολλές απαιτήσεις και πηγές απ' την Πρεσβεία και το βασικό όργανό (implementer) του προγράμματός μας, την UNOPS. Η αποχώρηση δύο έμπειρων μάνατζερ της UNOPS θα αυξήσει τις απαιτήσεις στο προσωπικό βραχυπρόθεσμα για την καταγραφή της επίδοσης του οργάνου (εννοεί την UNOPS)». Ο κ. Κλόσσον αποχώρησε από την Κύπρο μετά το δεύτερο φιάσκο της διαχείρισης της υπόθεσης των μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ-NGO). Είχε προηγηθεί η αποτυχία του να προβλέψει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, αν και οι δημοσκοπήσεις της ίδιας της πρεσβείας έφεραν την παράταξη του «όχι» να κερδίζει ισχυρή πλειοψηφία. . Είναι χαρακτηριστικό -και κυκλοφορεί στους διπλωματικούς διαδρόμους ως παράδειγμα προς αποφυγή- ότι σε ένα τηλεγράφημα, που παραμένει απόρρητο -έφτασε στην Ουάσιγκτον παραμονές του δημοψηφίσματος- επέμενε ότι δύο πολιτικοί ηγέτες της Κύπρου τον διαβεβαίωσαν ότι το «ναι» θα υπερισχύσει με ποσοστό «μέχρι το 55%».Σύμφωνα με πληροφορίες, τον Οκτώβριο του 2004 ο κ. Κλόσσον άφησε να διαρρεύσει η έκθεση Nathan's, που έδωσε την ευκαιρία για αλληλοκατηγορίες και έφερε διχασμό στους Ελληνοκύπριους. Η διαρροή έγινε πρώτα σε δημοσιογράφο φανατικό υποστηρικτή του «ναι», ο οποίος για δύο μέρες την περιέφερε στα δημοσιογραφικά γραφεία της Λευκωσίας, νομίζοντας ότι το περιεχόμενό της δικαίωνε την παράταξή του. Πρέπει να υπογραμμιστεί, πάντως, ότι μετά την επιστροφή του στην Ουάσιγκτον, ο κ. Κλόσσον χρησιμοποιήθηκε σε άνευ σημασίας υπηρεσίες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αφού θεωρήθηκε αποτυχημένος. Επένδυαν στην ανέγερση αεροδρομίου Λάρνακας Ασκήθηκαν έντονες πιέσεις στην Κυβέρνηση Σε ένα άλλο σημείο του 15σέλιδου τηλεγραφήματος προς τον τότε υπουργό Εξωτερικών των Ην. Πολιτειών, Κόλιν Πάουελ, ο Αμερικανός πρέσβης Μάικλ Κλόσσον ενημερώνει ότι πιέζει την Κυβέρνηση της Κύπρου και για θέματα οικονομικού-εμπορικού ενδιαφέροντος. Ενα από αυτά είναι το νέο διεθνές αεροδρόμιο Λάρνακας. Σε άλλα τηλεγραφήματα γίνεται αναφορά σε «άνευ προηγουμένου κλοπή αμερικανικών πνευματικών δικαιωμάτων», όπως και σε κινδύνους από την δραστηριοποίηση ξένων τρομοκρατών. Γράφει τα εξής: «Η αποστολή μας αντιμετωπίζει δυνητικές αλλαγές τη χρονιά που έρχεται. Είτε επιλυθεί είτε όχι το θέμα της διαίρεσης του νησιού, η Κύπρος θα ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση (με τη δικαιοδοσία της Ε.Ε. να έχει ανασταλεί στο Βορρά λόγω της απουσίας λύσης). Η κατάσταση αυτή ήδη αυξάνει δραματικά τα οικονομικά και άλλα ζητήματα για τα οποία ασκούμε πίεση για την υποστήριξη της Κύπρου. (Λογοκριμένο κείμενο έξι γραμμών.) Αν η Κύπρος ενταχθεί στην Ε.Ε. διαιρεμένη, θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε το Γραφείο Καλών Υπηρεσιών του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ. Ωστόσο, μετά την 1η Μαΐου, η πιθανότητα επίλυσης θα είναι πιο αβέβαιη και η κατάσταση του νησιού λιγότερο προβλέψιμη... Θα εξαρτηθεί απ' την αντίδραση της Τουρκίας, της Ελλάδας, των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων και την Ε.Ε., η οποία για πρώτη φορά θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα διαιρεμένο κράτος-μέλος». Η υπόθεση του νέου διεθνούς αεροδρομίου Λάρνακας φαίνεται ότι έχει βάθος, καθώς ο Αμερικανός πρέσβης επιχαίρει ότι «τα κατάφερε»... Στο σημείωμα προς τον κ. Πάουελ ισχυρίζεται και τα εξής: «Η ενεργή υποστήριξη των εμπορικών επιχειρήσεων βοήθησε στη διασφάλιση της επιλογής της κυπριακής Κυβέρνησης μιας αμερικανικής κοινοπραξίας ως επιθυμητό πλειοδότη για το συμβόλαιο ενός αεροδρομίου αξίας 500 εκατομμυρίων, το οποίο και θα αποτελέσει σημαία των αμερικανικών επενδύσεων». (Ακολουθεί λογοκριμένο κείμενο για τον τρόπο με τον οποίο η αμερικανική πρεσβεία πέτυχε να συμπεριληφθεί η αμερικανική κοινοπραξία.) Σε άλλο σημείο του τηλεγραφήματος, ο κ. Κλόσσον γράφει στον κ. Πάουελ, για το ίδιο θέμα, τα εξής: «Χωρίς τη παρουσία ξένης εμπορικής υπηρεσίας ή οικονομική υπηρεσίας με συστηματική υποστήριξη, (η πρεσβεία) είναι πρωτοπόρος στην υπεράσπιση των εμπορικών μας στόχων. Συνεχίζουμε τις πιέσεις για δίκαιες και διαφανείς διαδικασίες κατά την υποβολή προσφορών. Παρά τις έντονες πολιτικές, κοινωνικές και θεσμικές πιέσεις από αντίπαλους πλειοδότες, οι οποίοι απείλησαν ότι θα υπονομεύσουν τη διαδικασία υποβολής προσφορών, και την απαιτούμενη πίεση από τον πρέσβη, η Κυβέρνηση της Κύπρου επέλεξε μια αμερικανική κοινοπραξία ως τον επιθυμητό πλειοδότη για ένα έργο πολλών εκατομμυρίων για τον εκσυγχρονισμό του αεροδρομίου. Μέσω των ευρωπαϊκών σεμιναρίων και της απευθείας επικοινωνίας με τους αξιωματικούς της κυβέρνησης της Κύπρου που έχουν σχέση με την Ε.Ε.» (Το κείμενο εξαφανίζεται και λογοκρίνεται με τρόπο που δείχνει ερασιτεχνισμό και την ίδια στιγμή διάθεση κάλυψης της διαδικασίας πιέσεων που ακολουθήθηκε.) Οι πηγές: - Αποχαρακτηρισμένο τηλεγράφημα του Αμερικανού πρέσβη στη Λευκωσία, Μάικλ Κλόσσον προς τον υπουργό Εξωτερικών, Κόλιν Πάουελ, ημερομηνίας 19 Δεκεμβρίου 2003. Επιτρέπεται η δημοσίευσή του με βάση τους σχετικούς αμερικανικούς νόμους (FOIA). - Απόρρητα τηλεγραφήματα του Αμερικανού πρέσβη στη Λευκωσία, Μάικλ Κλόσσον προς τον υπουργό Εξωτερικών, Κόλιν Πάουελ, τις αμερικανικές πρεσβείες της Αθήνας και της Αγκυρας, την Αμερικανική Μόνιμη Αντιπροσωπεία στην έδρα του ΟΗΕ, Απρίλιος, Οκτώβριος, Νοέμβριος του 2004. Η αναφορά στα απόρρητα τηλεγραφήματα δεν παραβιάζει τους σχετικούς αμερικανικούς νόμους (FOIA).