Πώς γίνεται καμιά φορά και χάνω τις αποχρώσεις του λόγου – αυτά που ο Πάνος Σκουρλέτης θα έλεγε «nuances». Συμβαίνει, θέλω να πω, να μην πιάνω ότι ο συνομιλητής μου χρησιμοποιεί ένα σχήμα λιτότητας με πρόθεση ασφαλώς ειρωνική. Πότε εξελέγη, λ.χ., ο νέος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Πάνε μερικές εβδομάδες. Τότε, λοιπόν, συναντήθηκα με ειδήμονα περί τα ευρωπαϊκά, ο οποίος με προειδοποίησε για τον Αντόνιο Ταγιάνι: «Είναι τενεκές, ένα τίποτα».
Την περασμένη εβδομάδα, ο νεοεκλεγείς πρόεδρος επισκέφθηκε τη γνωστή, ακατονόμαστη περιοχή της Μακεδονίας που δεν ανήκει στην Ελλάδα, κατοικείται από Σλάβους και είναι ανεξάρτητη. Εκεί ευρισκόμενος και με προφανή τη διάθεση να γίνει ευχάριστος στους κατοίκους της χώρας, είπε το εξής: «Η Μακεδονία είναι μια όμορφη χώρα. Ολοι στην Ιταλία γνωρίζουν τη Μακεδονία. Γιατί; Γιατί ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Φίλιππος ο Μακεδών είναι πολύ δημοφιλείς πρόγονοί σας. Χωρίς τον Αλέξανδρο δεν έχουμε την Ευρώπη, γιατί ήταν ο πρώτος βασιλιάς που σταμάτησε την εισβολή από το Ιράν και από εκείνες τις χώρες. Γι’ αυτό τον λένε Μέγα Αλέξανδρο, γιατί ενδυνάμωσε τα ευρωπαϊκά σύνορα».
Ζητώ συγγνώμη εκ των προτέρων, αλλά ο άνθρωπος που το είπε αυτό δεν είναι απλώς «τενεκές», είναι ηλίθιος. Η έννοια της Ευρώπης, όπως τη χρησιμοποιούμε εμείς και αυτός, αρχίζει να εμφανίζεται και σιγά σιγά να επικρατεί μόλις πριν από 1.000 χρόνια. Αυτή η αντίληψη κοινού πολιτισμού που δημιουργεί κοινή ταυτότητα οφείλεται στον Χριστιανισμό και δεν έχει σχέση με τον Αλέξανδρο. Ο Αλέξανδρος δεν υπερασπίστηκε τίποτε σύνορα, ούτε καν του κράτους του· αντιθέτως, τα επεξέτεινε και δημιούργησε μια αυτοκρατορία.
Είναι, δεν λέω, ένα πρόβλημα να μην τα γνωρίζεις αυτά, ιδίως όταν συμβαίνει να είσαι και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτό που κάνει, όμως, τον χαρακτηρισμό που χρησιμοποίησα κατάλληλο για τον νέο πρόεδρο του Ε.Κ. είναι το γεγονός ότι ο ίδιος υποτιμά τόσο κατάφωρα τους συνομιλητές του, ώστε να πιστεύει ότι θα τους τυλίξει με μπούρδες της πιο ωμής και ακατέργαστης μορφής. Δεν φανταζόταν ότι αυτά που είπε θα μεταδίδονταν και θα έπρεπε να τα μαζέψει; Ενας άνθρωπος, λοιπόν, ο οποίος μεταχειρίζεται δημοσίως τέτοιο ψεύδος –εφόσον δεν είναι Ελληνας ούτε και στέλεχος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ– είναι ή βλαξ ή απατεών, του τύπου εκείνου που σε βρίσκει στον δρόμο και προσπαθεί, με ένα απίθανο πρόσχημα, να σου αποσπάσει ένα χαρτονόμισμα. Φίλος του Μπερλουσκόνι δεν είναι, άλλωστε, ο Ταγιάνι; Θα έπρεπε να το περιμένω.
Πάντως, αν ο φίλος που με προειδοποίησε τον είχε πει «ντενεκέ» (με d), αντί για «τενεκέ» (με t), θα είχα καταλάβει αμέσως τι εννοούσε. Διότι, για εμάς εδώ στην Ελλάδα, ο τενεκές δεν είναι κάτι άχρηστο. Είναι, αντιθέτως, το μόνο κομμάτι της ανακύκλωσης στο οποίο ως χώρα έχουμε διαπρέψει – δείτε, λ.χ., τη Βουλή. Επομένως, υπάρχει μια σοβαρή σημασιολογική διάκριση μεταξύ «τενεκέ» και «ντενεκέ» στα ελληνικά: ο πρώτος σε κυβερνά, ο δεύτερος είναι άχρηστος...
Σχόλια